Waarom legden Pauw en Witteman ‘The Iceman’ niet het vuur aan de schenen?
Toen een paar maanden geleden Yernaz Ramautarsing en Freek de Jonge bij Pauw & Witteman met elkaar in ‘debat’ gingen, uitte ik mijn verontwaardiging over de onbeschoftheid van de eerste, alsook over het feit dat gastheren Pauw en Witteman amper kritische vragen stelden aan een jongeman die de loze verdachtmaking spuide dat er aan Nederlandse universiteiten sprake is van een linkse indoctrinatie.
Vorige week mocht Oscar Hammerstein in dezelfde studio zijn dubieuze verhaal doen, en gisteren was de kritische ingesteldheid aan de tafel van Pauw & Witteman opnieuw ver te zoeken. Te gast was Wim Hof, een man die mij onbekend was, maar in Nederland door het leven gaat als ‘The Iceman’. Hij beweert extreme kou te kunnen weerstaan, beklom blootsvoets besneeuwde bergen, en zwom op de Noordpool gekleed in niet meer dan een zwembroek.
Diep in de fysiologie
Hof was te gast bij P(rietpraat) &W(artaal) omdat hij bij zesentwintig mensen, van wie de helft ziek was, hoogteziekte onder controle bleek te kunnen brengen met zijn ‘Wim Hof Methode’. In 48 uur beklommen ze de Kilimanjaro; elf van hen kwamen slechts gekleed in korte broek boven.
Ook uitgenodigd waren een reuma- en MS-patiënt, die er beiden heilig van overtuigd zijn dat Wim Hof hen helpt bij hun genezing. Een derde believer, ruimtevaarder Wubbo Ockels, lijdt aan ongeneeslijke kanker en heeft volgens zijn arts nog maximaal een jaar te leven. Niets daarvan, aldus Ockels: dankzij Wim Hof heeft hij weer hoop en zal hij genezen.
Mijn verbazing steeg toen Hof werd gevraagd zijn methode uit te leggen. “De mens kan veel dieper in de fysiologie dan voor mogelijk gehouden wordt,” zei hij – en meteen zag ik de blauwe jurk van Jomanda voor mij. De methode-Hof bleek uit drie delen te bestaan: ten eerste ga je ‘door specifieke ademhaling heel diep het zenuwstelsel in’; ten tweede ‘train je het cardiovasculaire systeem waardoor alle stofjes beter terechtkomen bij de immuuncellen’, en ten derde leert ‘je mindset connectie te maken met het lichaam, en als die beter samenwerken, heb je meer macht over je lichaam’.
Het enige wat aan de woordenbrij van Hof nog uitbrak, was een luidkeelse toevoeging van ‘tsjakka’. Aan tafel zat ook Geert Buijze, een arts aan het AMC van wie je zou verwachten dat hij bij P&W was uitgenodigd om een kritische noot toe te voegen, maar niets daarvan: ook hij was een gelovige, vond Hof ‘wauw’ en was hoopvol gestemd over de mogelijkheden van diens methode. Er werd gemeld dat er wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan naar The Iceman, maar daar werd niet aan toegevoegd wat in dit artikel staat te lezen: dat onderzoeker Matthijs Kox van het Radboud met de nodige voorzichtigheid en scepsis over Hof spreekt, en dat er alleen nog maar proeven zijn uitgevoerd op ‘gezonde vrijwilligers’.
Bofkanker
Witteman stelde Hof één kritische vraag: of zijn methode niet gevaarlijk is omdat ze claimt mensen te genezen, maar The Iceman mocht als reactie ongestoord verdergaan met een promopraatje voor wat mij simpelweg als kwakzalverij voorkomt. Helemaal pijnlijk werd het toen ik Wubbo Ockels in een filmpje halfnaakt in de sneeuw zag dansen, en hij daarna zei dat de geest het lichaam ‘heel erg sterk kan maken’, en hij eigenlijk ‘bofkanker’ heeft, want ‘er gebeuren veel mooie dingen om mij heen’.
Ik vrees dat Wim Hof vooral de kunde beheerst om met wollige slagzinnen hoop te geven aan mensen die de wanhoop nabij zijn. Aan wetenschappelijke bewijzen heeft de man duidelijk geen behoefte, want, zo zei hij: “Het werkt echt.” De reumapatiënt noemde de methode een ‘pad van verlichting’, en Ockels denkt dat de koudetherapie zijn immuunsysteem zo sterk kan maken dat ‘de kanker zal verdwijnen’.
De methode-Hof lijkt eerder een manier om geld te slaan uit deze simpele waarheid: dat, ten eerste, trainen/sport iedereen sowieso gezonder maakt, en dat, ten tweede, wie ziek is of de dood in de ogen kijkt elke sprankel hoop aangrijpt om zich beter te voelen. Via ‘je mindset meer controle krijgen over het autonome zenuwstelsel’ klinkt geweldig, maar is larie en apekool. De journalistieke reflex die Pauw en Witteman aan de dag hadden moeten leggen verdween volledig toen Pauw, die het ‘een schitterend verhaal vond en zeer hoopgevend’, tot slot vroeg wat Hof aan mensen wilde vertellen die nog maar een paar maanden te leven hebben. “We zijn bezig met wetenschap,” zei Hof, “we gaan niets beloven, maar er is meer hoop, kracht en macht in je, en wij gaan dat bewijzen.” Pauw had net zo rood moeten worden als de stoel waarop hij zat.
Deze week is het een jaar geleden dat de broer van mijn moeder overleed aan kanker. De artsen gaven hem drie maanden, en helaas hadden ze gelijk. Mijn oom wilde leven, leven, leven – maar zijn lichaam heeft niet geluisterd, en ik ben ervan overtuigd dat een klim naar de Kilimanjaro in bloot bovenlijf hem niet had kunnen redden.
