Spring naar de content

Alles wat u moet weten over het Radio 1 verkiezingsdebat

De aanstaande gemeenteraadsverkiezingen worden door de media en de landelijke politiek op de voet gevolgd. Om de doorsnee Nederlander ook wat enthousiaster te krijgen voor de plaatselijke politiek hebben de Haagse kopstukken en Radio 1 een listig plannetje bedacht.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Matthias Pauw

Wat nou als we, naar aanleiding van lokale verkiezingen, een debat organiseren—live uitgezonden, videostream incluis—tussen landelijke politici over thema’s die maar zijdelings met plaatselijke politiek te maken hebben? Dan zal de burger toch wel zin krijgen om dat rode potlood op te pakken?

Kleine dingetjes
Er is wel een aantal kleine dingetjes op te merken over dit soort debatten, laten we die toch even benoemen om vervolgens weer vrolijk mee te doen. Het blijft natuurlijk het feest van de democratie!

Is het relevant?
Als bepaalde partijen in Den Haag vinden dat een bepaalde taak bij de gemeente thuishoort, en andere partijen vinden van niet, weet u dan wat de lokale afdelingen van die partijen voor beleid voorstaan? Laten we zeggen dat dit hoe dan ook niet noodzakelijk het geval is.

Wie deden er mee?
Tien fractievoorzitters. Alle Kamerfracties behalve die van 50+ en Lijst Bontes. De dierenclub van Thieme en de PVV van Wilders zijn ook van de partij, hoewel ze bij elkaar opgeteld in slechts 15 gemeentes meedoen. De lappendeken die de lokale partijen vormen paste niet in het format, dus zij zijn er niet bij. Maar goed, als je het echt wilt maken in de lokale politiek dan ga je wel de Tweede Kamer in. Toch?

Het debat
Politici krijgen nog wel eens het verwijt weinig efficiënt te zijn, zo’n debat doet dat imago geen goed. De twee uur die dit evenement mag duren (dat is verdorie langer dan een voetbalwedstrijd) wordt uiteindelijk gereduceerd tot een minuut of drie in het Journaal (dat is nog korter dan een Eredivisiesamenvatting). Daar doe je het dan voor.

Het eerste uur
Joost Vullings zet meteen de toon. “Den Haag bepaalt de marges van de lokale politiek. Of lokale politici het nou leuk vinden of niet: Den Haag gaat er over”. Debat verantwoord, dat is in de eerste minuut al binnen.

Eerst mochten alle fractievoorzitters iets zeggen, en braaf gaven zij gehoor aan het verzoek. Lastenverlichting voor D66, Arie Slob vertelde iets over illegaliteit en Halbe Zijlstra ontpopte zich als een ware ornitholoog door vooral over zwaluwen te spreken. Al met al zei iedereen iets, maar niet over de gemeente.

O ja, Wilders was er niet.

Wiet
Wat vinden we van wiet? De SGP ziet nog liever kerken dan joints branden, en pleit voor een algeheel verbod. GroenLinks vindt het wel prima en de PvdA is uiteindelijk ook voor legalisatie en regulering. Maar: “Maastricht is anders dan Ede”, aldus Samsom. Het blijven lokale verkiezingen mensen. Van D66 weet u het nu wel, vermoed ik.

Geert Wilders is er nog steeds niet: “ verschrikkelijk spannend” volgens Joost Vullings.

 Zorg
Om een van de bezwaren tegen dit debat te ondergraven heeft Radio 1 een list bedacht:

“Als Arie Slob een wethouder Zorg zou zijn, wat zou hij doen?”

“Als een SP’er wethouder zou zijn, wat zou hij doen?”

Dit debat wordt met slechts een paar slim gekozen woorden kundig van Den Haag naar de gemeente verplaatst. Helaas werkten de antwoorden niet echt mee.

Roemer wil de zorg dichtbij de mensen, de rest eigenlijk ook. Slob is voor kleinschaligheid, zijn tafelgenoten ook. Twee minuten en enkele Haagse verwijten (bezuinigingen) later, wordt er onderhandeld over een toeslag voor kleine zorginstellingen. Vanuit het rijk.

Na tien minuten concludeert Samsom lachend dat ze het opeens allemaal eens blijken te zijn. Waarom weet niemand, maar uit het niets mocht Marianne Thieme ook iets zeggen over zorg (mind you, zorg voor mensen). Verrassenderwijs een vrij coherent verhaal over belastingmaatregelen, loonheffingen en werkgelegenheid. Een beginnersfout.

“Nog geen spóóóór van Geert Wilders…” merkte Joost accuraat op.

De gekozen burgemeester
Een discussie waarover kabinetten zijn gevallen, een kroonjuweel van D66 dat al weer jaren stof ligt te verzamelen. Uitgekauwd? Niet meer sinds Buma (CDA) aangaf naar een gekozen burgemeester te willen op termijn. Hoe? Dat weten ze nog niet.

Pechtold is helder: de eerste burger moet gekozen worden door het volk. Een burgemeester moet volgens D66 een sterk, eigen mandaat hebben om leiding te kunnen geven in turbulente tijden. Ook de VVD is voor een direct gekozen burgervader. Uiteindelijk gaat dit jaren duren en zijn voorlopig alle partijen aan tafel het weer eens: eerst van al moet de keuzeprocedure van de burgemeester uit de grondwet (tweemaal door beide Kamers). De twee Kamers van het landelijke parlement. In Den Haag, ik zeg het nog maar eens. Halbe Zijlstra was messcherp: “Eigenlijk is het heel saai, we zijn het allemaal met elkaar eens”.

Het tweede uur

De bijstand
Dit moet het strijdperk worden van de dag. VVD vs SP (vs D66 vs PvdA). VVD en D66 willen de wethouder in staat stellen om mensen te prikkelen om aan de slag te gaan, en Pechtold zet zich vinnig af tegen SP en PvdA: bij de linksigen zou het alleen om de hoogte van de uitkering draaien. Nonsens, volgens Samsom, die erop wijst dat PvdA-steden het meest succesvol zijn in het verslaan van werkeloosheid. Emile Roemer opent dan toch het gevecht in de vorm van ‘de tegenprestatie’. Roemer bevestigt de vooroordelen die leven over de SP: louter zielige verhalen en een ‘tegenprestatie’ voor een uitkering is per definitie uitgesloten. Een slechte beurt zonder visie, zonder enige gerichtheid op werk.

Pechtold maakt zich druk over gemeentelijke subsidies die het gat tussen werk en geen werk kunstmatig klein maken. Samsom doet vandaag niet aan beleid en wijst opnieuw naar een stad ergens in het land waar een PvdA’er goed werk zou doen.

De heren waren het niet met elkaar eens, wat tot milde consternatie leidde.

Niemand vroeg meer naar Geert. Dat was onaardig.

Intermezzo
Tot nu toe heb ik u iets onthouden. Na ieder itempje mochten één of meer fractievoorzitters een minuutje praten over zichzelf. Dat deden ze allemaal keurig, te keurig om te benoemen. Tot Diederik Samsom 60 seconden vulde met kolder die zo verschrikkelijk politiek-correct was dat zelfs zeer correcte politici kokhalsneigingen niet konden onderdrukken. De crux? Het gaat mij er niet om op wie u stemt, maar dat u stemt. Bah, bah, bah.

Meer belasting heffen
Mogen gemeentes meer belasting heffen?

CDA: nee
VVD: nee
SP: nee
Dieren: mwah…

Fusies
Lara Rense: “Alle gemeenten onder de 50.000 inwoners moeten fuseren.”

Joost Vullings: “Er is een meneer die niet komt”.

Arie Slob trapt de discussie af, en weet dat hij tegen het zere been van Samsom aan gaat trappen. PvdA-minister Plasterk is gek op schaalvergroting en de ChristenUnie is geen fan van deze benadering. Slob houdt niet van ‘Haagsche blauwdrukken’ die opgelegd worden aan het land.

Samsom staat vierkant achter zijn minister en laat weten… “het wel eens” te zijn met Slob. Mooi is dat. Het kabinet had vooral de maatschappelijke dialoog willen aanzwengelen, blijkbaar.

CDA: oneens
SGP: oneens
VVD: oneens

“Volgens mij zijn we het met zijn vijven ontzettend eens!” jubelde Samsom weer. Ontzettend eens.

Zelden beschreven twee woorden, die achter elkaar gezet van een onooglijke lelijkheid zijn, een debat zo goed.

Het langverwachte moment
Het debat is zo goed als klaar. Wilders komt binnen en is boos over Oekraïne. Tussen neus en lippen door doet hij het twee uur durende politieke gevecht af als een ‘radiodebatje’. Hij moet weer weg, dat is niet gezellig.