Verdwijntruc in Heemstede
Gebouwen die bijna niemand mooi vindt zijn er genoeg. Maar hoe komen ze er? En kan er nog wat aan gedaan worden? Architect Marjolein van Eig zoekt het uit en stelt verbeteringen voor. Deze week: kantoorgebouw Kennemerhaghe in Heemstede.
Een tijd geleden waren we in Chicago en zaten we in een rondvaartboot. We kregen een architectuurrondvaart over, ik moest het even opzoeken, de Chicago River. Zo simpel kan het zijn. De mevrouw die de rondvaart gaf, had niet zoveel opgezocht, het was allemaal vrij overzichtelijk. Alles dat we zagen was namelijk ‘bilt in internèssionaol stàaile’. Ze wees de gebouwen aan die hoog waren en van glas, staal en steen. Er bleef weinig over dat er niet toe behoorde.
Internationale stijl
Wat meer informatie was leuk geweest, maar de mevrouw had min of meer gelijk: de internationale stijl is een containerbegrip waaronder zo’n beetje alles valt dat brak met de traditie van klassieke opbouw, symmetrie en ornament. We noemen het ook wel het moderne bouwen. En dat werd over de hele wereld gedaan en zeker ook in Chicago. Het waren de Amerikanen Henry-Russel Hitchcock en Philp Johnson die de term bedachten en er in de jaren 30 een boek over schreven, horende bij een tentoonstelling over de stroming.
Het gebouw van deze week doet me denken aan de rondvaart van toen. Ik hoor de Amerikaanse kraaien dat ‘it was bilt in internèssionaol stàaile’. Terwijl dat helemaal niet waar is, want de internationale stijl uit de jaren 20 was zeer delicaat, gericht op de juiste verhoudingen en een zorgvuldige compositie van ritme en massa. Het ging uit van de kracht van ‘less is more’. Daar is dit gebouw het tegenovergestelde van. Het heeft geen mooie verhoudingen, het heeft een akelig lompe, gekartelde lijn die dwars over de gevel loopt en die een rare tweedeling maakt. Het gevelmateriaal is duur met natuursteen en spiegelglas maar het geeft het gebouw een goedkope uitstraling.
Alfamannetjes
Het is wel een stijl die je overal tegenkomt, vandaar de gedachte aan een internationale stijl. Het is een commerciële stijl, een zweterige-alfamannetjes-met-dikke-buiken-en goedkope-parfum-stijl. Je vind ze wereldwijd; Los Angeles, Frankfurt, Londen, Dubai, het kan overal. Maar deze staat in Heemstede en het heet Kennemerhaghe. Gek, zo’n archaïsche naam, met g èn h, alsof het gebouw daarmee authentiek is, een oude villa op een landgoed. De naam Chicago zou veel beter passen. Lekker internèssional, met allure. Of zoiets.
Wat wel sympathieks is, dat is de locatie. Het past er natuurlijk helemaal niet, zo tussen de echt oude landgoederen en de statige Leidsevaart. Maar de gedachte om zo’n groot kantoorgebouw naast het station van Heemstede te zetten heeft iets hoopvols. De hoop dat massa’s mensen vanuit Amsterdam met de trein naar Heemstede trekken om er te gaan werken. Het is wel jammer dat de meesten waarschijnlijk toch liever in de auto naar een gelijksoortige spiegelglazen doos langs de snelweg rijden.
Grote verdwijntruc
En nu zitten ze er in Heemstede mee, met al die verhuurbare oppervlaktes in kolomloze ruimtes, waardoor een ‘optimale indeling’ mogelijk is, aldus de website van de verhuurder. Je kunt er ook nog eens ‘optimaal parkeren’. Wat te doen? Een lezer gaf mij de suggestie dat het soms gewoon beter is als een gebouw er niet is. Dat is zeker waar, het geldt voor veel gebouwen. Als je dit gebouw wegsjopt, dan ga je direct naar andere dingen kijken. Dan zie je plots het stationsgebouw. Dat is best wel een mooi station, ontworpen in 1958 door stationsarchitect Koen van der Gaast. Jammer van die glazen blauwe lift die er later toegevoegd is, die zouden we eventueel ook kunnen wegshoppen. Mooi, niets meer aan doen, lekker naar de omgeving kijken.
