Waarom wij Martin Šimek moeten koesteren en De Opstoot moet terugkeren
In Martin Šimek, de interviewer als kwijlend paard met een te vet aangezet accent, blijkt behalve een bijzondere kunstenaar ook een perfecte politieke analist te schuilen. Laat hij met zijn compagnons van toen satirisch blad De Opstoot nieuw leven inblazen.
Soms heb je het idee dat er naar je kritiek geluisterd wordt, wat nogal pedant en dus irritant is voor anderen. Drie weken geleden restte er geen andere mogelijkheid dan de staf te breken over de beroerde analyse van Jelle Brandt Corstius in DWDD over de expansiedrift van Poetin in Oekraïne. Met ondermeer een verwijzing naar de bezetting door Midden-Europa door de Russen tot 1989 die JBC negeerde in zijn commentaar. Gisteren had de redactie van DWDD Martin Šimek aan tafel genood, in 1968 vluchteling uit Tsjecho-Slowakije na het neerslaan van de Praagse Lente door ‘de Russen’. En hoor: iedere zin, ieder woord, de hele intonatie, de intelligente blik. Alles klopte, van begin tot einde, inclusief zijn rake opmerking over het ‘einde van de crisis’.
Zelfs gezeten in het publiek na zijn interview met Matthijs spraken de reacties op het gezicht van Martin Šimek nog boekdelen als beoordeling van de volgende gasten Floortje Dessing en Hadewych Minis.
Niet op de laatste plaats smolt ik voor de milde humor van Martin Šimek die hij ook inzette op onzinnige vragen. ‘Ben je dan niet bang?’ ‘Nee, ik spreek Russisch’.
‘Ik ben 65 jaar, het zal mijn tijd wel duren’. De wijsheid van de oudere man brak door. Hoe vaak heb ik niet de radio gedurende een nachtelijk interview Šimek uitgezet vanwege zijn effectbejag. Tot ik recent een mooi interview met hemzelf hoorde over zijn werk als cartoonist AnoNe. Prachtige relativeringen, ironie en zelfspot zoals ik die ken van de Tsjechen gedurende m’n Oost-Europese jaren.
Als AnoNe werkte Šimek in 1982 voor de favoriete titel uit m’n studententijd: De Opstoot. Dit satirische prachtblad uit 1982 toonde Martin gisteren in DWDD met zijn tekening over de eerste overeenkomst voor levering van Russisch gas aan het Westen. We zouden ons uitleveren aan de Russen. Šimek kwam zijn gelijk van destijds bewijzen, niet pedant, maar volkomen terecht.
(Hij verzweeg maar even, en ook de DWDD-redactie, dat de tekening toen tot een – gewonnen – proces tegen Šimek leidde, vanwege het bijschrift ‘Nieuw perspectief voor een Russische Jood: Via de gaspijp naar het Westen!’)
Van De Opstoot verschenen slechts 12 nummers, die nog ergens in m’n kelder moeten liggen. Na een paar maanden was het geld op en was het over en sluiten voor onder anderen Kamagurka, AnoNe, Sylvia Weve, Theodor Holman, Max Koot, Edward Beerlage, Klaas Koppe, Willem van Manen, Koos Meinderts, Len Munnik, Willem en Herbert Blankenstein.
Als er ergens behoefte aan is in deze barre tijden van gezever over procentjes economische groei, is het wel aan een heruitgave van De Opstoot. Nee, niet zeggen dat het nu goedkoop kan op de iPad. Gewoon weer op dat smoezelige, goedkope krantenpapier van toen. Met keiharde tekeningen en graag weer met een paar spetterende processen waarin wijze rechters, lachend achter hun hand, de klachten van gezagsdragers en fatsoensrakkers afwijzen.
Voor wie de voortreffelijke analyse van Martin Šimek miste:
