Waar blijft de belastingrevolte?
Hoe herken je een Nederlander in de Verenigde Staten? Niet alleen aan het merkwaardige accent als hij Engels poekelt, maar ook aan de manier waarop hij praat over belastingen. Een Nederlander doet meestal alsof het de normaalste zaak is om meer dan vijftig procent van zijn inkomen af te staan aan de staat.
Een goed voorbeeld daarvan is Erik Mouthaan, Amerika-correspondent van RTL Nieuws. Mouthaan, woonachtig in New York City, vindt het ‘niet erg’ dat de belastingdruk zo hoog is in Nederland, ‘omdat het land toch draaiende gehouden moet worden’. Wie weleens in Amerika is geweest en met Amerikanen heeft gesproken, weet: zelfs de meest linkse Amerikanen reageren verbaasd als je uitlegt hoeveel belasting je betaalt in Nederland.
Het halve jaar werken we voor de staat
Pas vanaf 21 juni werken we niet meer voor de Nederlandse staat, blijkt uit recent onderzoek van de Europese stichting New Direction (wat ik overigens betwijfel, want accijnzen zijn bijvoorbeeld nog niet meegerekend). Nee, zover zou het nooit mogen komen in hun eigen land, reageren Amerikanen dan. Kritische belastingbetalers in Nederland, die níet net zo blij zijn als Mouthaan als het gaat om de belastingdruk in ons kleine landje, kijken dan ook een tikje jaloers naar de inwoners van dat grote land aan de andere kant van de Atlantische Oceaan.
De belastingen zijn lager in de Verenigde Staten, en de vrijheid is logischerwijs groter. Hoe komt dat eigenlijk? De Verenigde Staten zijn ontstaan uit een belastingrevolte. No taxation without representation was in de tweede helft van de achttiende eeuw de slogan van de Britse kolonisten in Amerika. Ze kwamen in opstand tegen hun overheerser, het Britse parlement. Het gevolg: er brak een revolutie uit die wij nu de Amerikaanse Revolutie noemen. Het was een gevecht om vrijheid en onafhankelijkheid, waaruit de Verenigde Staten zoals wij die nu kennen zijn ontstaan.
Die ontstaansgeschiedenis zie je overal terug in het land. In de noordoostelijke staat Maine bijvoorbeeld is vorig jaar de sales tax (het btw-percentage is verschillend per staat, en in sommige staten wordt zelfs helemaal geen btw geheven) voor de meeste producten verhoogd van 5 naar 5,5 procent. Inderdaad, dat is even schrikken voor de gemiddelde Nederlander die onlangs nog de btw van 19 naar 21 procent heeft zien stijgen. Maar dat is nog niet het meest ‘schokkende’ aan dit nieuws. De btw-verhoging is een tijdelijke maatregel, zo heeft Maine besloten. En ja, er is al een einddatum bekend: 30 juni 2015.
Een gezond wantrouwen
“There is nothing so permanent as a temporary government program,” zei een wijs econoom niet lang geleden. Veel Amerikanen realiseren zich dat dondersgoed, dus doen ze moeilijk over werkelijk elke belastingverhoging, hoe miniem ook, en willen ze per se dat er een einddatum aan vast wordt geknoopt. Hoe anders is dat in Nederland, waar politiek Den Haag beloofde dat de btw-verhoging tijdelijk zou zijn, terwijl er nog steeds geen einddatum in zicht is.
Als ik naar de Verenigde Staten reis, ben ik altijd een beetje jaloers op die Amerikanen. Zij verdedigen hun vrijheden met hand en tand. Wantrouwen de overheid tot op het bot. Als ik dan na een week of een paar weken rondreizen terug ben in Nederland raak ik altijd een beetje depressief. In Nederland zie ik iedereen akkoord gaan met de ene belastingverhoging na de andere, alsof de overheid beter weet wat te doen met je zuurverdiende centen dan jijzelf. Het kabinet broedt ongetwijfeld nog op een plan om de vermogensbelasting te kunnen verhogen, en anders worden andere belastingen wel verhoogd.
Niemand gaat de straat op om te demonstreren, niemand belt politici om ze uit te leggen wat ze van de belastingverhogingen vinden, niemand doet wat. Waarom is dat? Ik breek er regelmatig mijn hoofd over. Filosoof Thierry Baudet zei laatst op de radio dat er geen Dag van de Arbeid zou moeten zijn, maar een Dag van de Belastingbetaler. De belastingbetaler, die zo achteloos geld blijft overmaken aan de Nederlandse staat, zou eens per jaar in het zonnetje moeten worden gezet, aldus Baudet. Het is een begin. Ik denk dat wij Nederlanders een belastingrevolte nodig hebben. Wie doet er mee?
