Vier redenen waarom de superprovincie geen goed idee is
style="color: #1a1a1a;">Heeft het samenvoegen van Noord-Holland, Utrecht en Flevoland tot één superprovincie kans van slagen? Minister Ronald Plasterk wil dat nog voor de zomer weten. Over een paar weken moet er duidelijkheid zijn over de komst van een superprovincie, die voorlopig vooral op heel erg veel weerstand lijkt te stuiten.
In de Tweede Kamer staat de totstandkoming van een superprovincie in het regeerakkoord. In de Tweede Kamer is er dan ook een meerderheid, maar in de Eerste Kamer is die er niet. Plasterk zoekt daarom steun bij de oppositie, zoals GroenLinks en D66. De betrokken provincies zijn het er in ieder geval over eens: geen superprovincie, aldus de commissarissen van de Koning in april. Zowel de provincies als de Eerste Kamer dragen aan dat Plasterk ze niet kan overtuigen van de noodzaak van een superprovincie. Maar er zijn ook tegenargumenten, vier op een rij.
1. Superprovincie frustreert regionale economie
Een superprovincie zou de regionale economie wel eens heel erg in de weg kunnen zitten, zo betoogt Marijn Molema, onderzoeker Regionale Economie aan de Hogeschool Windesheim en oud-projectleider van de Regio Zwolle Monitor. De provincie verzorgt een korte lijn tussen regio en rijk, waardoor regio’s gemakkelijker mee kunnen praten over de te varen koers en de invulling van het economische beleid. Met een superprovincie komen lokale ontwikkelingen minder aan bod en hebben ze minder kans om invloed uit te oefenen op beleid. “Het Rijk is afhankelijk van de expertise en de uitvoerende kracht van regionale actoren. Maar de regio kan het niet alleen. Op haar beurt is de regio weer afhankelijk van financiën en inbedding in nationale programma’s en ontwikkelingsvisies. Deze wederzijdse afhankelijkheid is erg productief gebleken en komt in gevaar bij het opschalen van de provincies. Superprovincies zullen net als in Duitsland een stoorzender zijn in de communicatie tussen het Rijk en de regio.”
2. Prullenbakpositie voor Flevoland
Met name Flevoland vreest voor de superprovincie. De provincie wil geen prullenbak worden, gezien hun stem klein zal worden gezien het lage inwonertal Het ‘grote’ Noord-Holland zou ongewenste projecten dan in de polder kunnen dumpen. “Denk daarbij bijvoorbeeld aan de windmolenkwestie. Noord-Holland heeft al aangegeven er niet meer te willen, terwijl Flevoland al 25 procent van de totale windenergie in Nederland levert. Wij willen niet in een prullenbaksituatie komen”, zo vertelt commissaris van de Koningin Leen Verbeek aan Binnenlands Bestuur.
3. Burgers voelen zich gepasseerd
Het besluit is nog niet genomen, maar de inwoners van de drie provincies hebben nu al sterk het idee dat naar hun stem absoluut niet geluisterd wordt. Op internet gaan inmiddels meerdere petities rond, met daarin het verzoek om het plan in ieder geval aan de burgers wordt voorgelegd met een referendum. Iets waar momenteel nog geen sprake van is. “Wij constateren dat wij onze eigen identiteit als provincies en onze eigen cultuur willen behouden en die het best gewaarborgd is met de huidige landsindeling. We zien geen enkele toegevoegde waarde in de samenvoeging van het provinciebestuur dat ook door de samenvoeging op grotere afstand wordt gezet van zijn inwoners. Als de regering bestuurlijke drukte wil verminderen en bestuur transparanter kan zij beter alle niet democratisch gekozen bestuurslagen opheffen.”
4.Fusies leveren geen geld op
Uit onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat fusies vaker geld kosten dan dat ze geld opleveren, zo meldde NOS. NRC Next checkte de stelling en concludeerde het volgende: “Gemeentelijke fusies leveren geen geld op. Dat meldde de NOS deze week in reactie op het regeerakkoord waarin staat dat fusies een bezuiniging van honderden miljoenen euro oplevert. Het regeerakkoord baseert zich niet op empirisch onderzoek, maar op logica en bestuurstheorie. Echter, het enige onderzoek naar de werkelijke kosteneffecten van fusies geeft een ander beeld: fusies blijken geen bezuiniging op te leveren. Sterker, ze kosten 10 tot 20 procent méér. Next.checkt beoordeelt de bewering dat gemeentelijke fusies geen geld opleveren daarom als waar.'”
De fusie van een provincie is wellicht andere koek dan een fusie van een gemeente, maar ook Plasterk is nog niet over de brug gekomen met harde feiten waaruit blijkt dat een fusie van provincies geld oplevert, iets dat door de vele tegenstanders vaak genoemd wordt.
