Nelson Mandela-dag, een dag van zachte krachten
Vandaag, 18-7-2014, zou Nelson Mandela 96 jaar zijn geworden. Toen hij vorig jaar op vijf december overleed lukte het me niet om daarover te schrijven. Dat is een handicap; als iedereen over iets of iemand praat, lukt het mij niet meer. Het is geen onwil of onverschilligheid, het is meer dat iedereen op zo’n dag al over elkaar heen buitelt met citaten, wijze lessen, respectbetuigingen. En normaal heb ik een grote bek, maar als iedereen herrie gaat lopen maken, blijf ik van de weeromstuit stil.
Nu, een paar maanden later, besluit ik er alsnog een column aan te wijden. Ik kwam er vanmorgen bij het openen van Google namelijk achter dat vandaag de geboortedag van Mandela is. Google brengt met een ‘Doodle’ een eerbetoon aan Mandela. Blijkbaar was zijn geboortedag in 2010 al door de Verenigde Naties uitgeroepen tot Mandela-dag. Ik wist dat niet. Ik kan me niet herinneren dat we vanaf 2010 met zijn allen overtuigd Nelson Mandela-dag hebben gevierd. Jammer, wel. Het zou mooi zijn, een dag voor íedereen. Geen trieste dag, geen saaie herdenkingsdag, maar een mooie dag, ongeacht het geloof dat je aanhangt, waar je vandaan komt.
Geen dag voor cynisme
Een dag voor compassie, vergevingsgezindheid, mededogen, nou ja, vul zelf maar in, alle platitudes uit de grote ‘een-betere-wereld-begint-bij-jezelf -encyclopedie’ staan op zo’n dag klaar en voor het grijpen. En terecht, hoor. Het zou geen dag moeten zijn voor cynisme. Geen dag voor ruzies over goed en fout, gelijk en ongelijk. Geen dag voor (virtuele) dijkbewaking met je rug dwars tegen de scherpe meninkjesstorm in. Uitgerekend die dag eens een keertje niet.
De kracht van zachtheid
Het zou een dag moeten zijn waarin iedereen zich bewust is van de kracht van zachtheid. Dat klinkt zweverig, en misschien rijzen de haren u nu te berge, maar ik meen het. Het zou goed zijn. Eén dagje maar. Waarop iedereen voor zichzelf nagaat: ben ik lief voor mezelf en anderen? En zo nee, wat kan ik doen om dat goed te maken? Een soort van jaarlijks terugkerende dag van de liefde. Zonder verlammend cynisme. Ik vind dat wel mooi. Ik zou daar wel voor zijn. Vooral vandaag lijkt het zo urgent, zo vlak na de vliegramp in Oekraïne, de vreselijke toestanden in de Gaza, de ellende in Syrië. Maar ook voor al het stille verdriet, waar je zo op het oog weinig van merkt. Van onderdrukte vrouwen in godsdienstfanatische gebieden, homoseksuele jongeren, opgesloten in onverdraagzame milieus, verwaarloosde kinderen, aan zichzelf overgeleverd, zwervend op straat, de vluchtelingen. Al die grote en kleine gevallen voor één dag onder een loep. Het is een cliché natuurlijk, maar als iedereen zich één dag zou inzetten voor zijn medemens, zou dat al zoveel schelen.
It always seems impossible, until it’s done
Ik hoor de cynici al roepen: wat is nou één dag? Daar hebben vluchtelingen, oorlogsslachtoffers of mensen die dood hongeren niets aan. En dat is waar. Het gaat dan ook, denk ik, meer om een bewustwordingsproces. Dat mensen al op jonge leeftijd leren dat je om je heen moet kijken, samen moet werken voor een betere wereld. Een nieuw soort Kerstdag, zo u wilt, maar dan ontdaan van geloof, cadeautjes en schranspartijen. Een moderne dag van de vrede, de liefde. Voor iedereen. “It always seems impossible, until it’s done,” zei Mandela. En dat is verschrikkelijk waar.
