Seksegelijkheid naar Zweeds voorbeeld
Bij de geboorte van iedere baby is het de vraag die op ieders lippen brandt. “Is het een hij of een zij?” Vroeger was geslacht meer van invloed op de levensloop dan nu, maar ook heden ten dage bepaalt het helaas niet alleen of er roze of blauwe muisjes op de beschuiten worden gegeten maar beïnvloedt ook nog altijd de hoogte van het toekomstig loon.
In Zweden is er sinds kort nog een derde optie naast man en vrouw, voor transgenders en iedereen die zich niet aan een geslacht wenst te verbinden. Zij kunnen nu aanspraak doen op hun eigen voornaamwoord. Naast hij (han) en zij (hon) bestaat er nu ook ‘hen’, wat zich nog het best laat vertalen naar het Nederlandse ‘het’. Het woord was al vanaf 2012 gangbaar in de Zweedse taal, maar wordt vanaf april 2015 formeel opgenomen als geslachtsneutraal persoonlijk voornaamwoord.
Hoewel het nieuwe voornaamwoord niet uitsluitend voor transgenders bedoeld is, lijkt het er wel op dat Zweden zich ook op dit gebied aan het emanciperen is. Een aantal jaren geleden was er nog ophef over het feit dat transgenders die een geslachtsoperatie wilden ondergaan, zich tot twee jaar geleden gedwongen moesten laten steriliseren.
De gelijkheid tussen man en vrouw in Zweden is al jaren een van de meest vooruitstrevende voorbeelden van hoe emancipatie wél kan lukken. Het land staat, overigens samen met alle andere Scandinavische landen, in de top tien als het gaat om vrouwen in het parlement. In Zweden is maar liefst 44.7 procent (cijfers uit 2013) procent van de regering vrouw.
In buurland Noorwegen werd een controversieel ‘vrouwenquotum’ ingevoerd. In de top van het bedrijfsleven is het verplicht om op zijn minst veertig procent vrouwen aan te nemen. In Zweden is het zover niet gekomen, maar met aantrekkelijke voorwaarden als gratis kinderopvang heeft de staat gezorgd voor een shift in de traditionele man-vrouw verhoudingen.
Zowel mannen als vrouwen krijgen wanneer er een kind geboren is 480 verlofdagen, die binnen 8 jaar opgemaakt kunnen worden (maximaal 60 dagen per jaar). In de praktijk komt het er op neer dat beide ouders op een gelijke manier thuis kunnen zijn voor hun kroost.
In Zweden is het heel normaal dat de man thuis bij de kinderen blijft, er is zelfs een term voor: de lattepappa (latte-vader). Dit is een hippe, stadse vader die overdag met de kinderwagen door de straten van Stockholm of Göteborg slentert, of ze naar de genderneutrale school brengt. Of vice versa. Want het maakt ook eigenlijk helemaal niet uit wie er achter de kinderwagen loopt.
