“Het idee ontstond tijdens het maken van een fotoboek over oude en vervallen kippenhokken in de Achterhoek,” vertelt Ruessink. “Maar de vrouw van mijn kompaan Hans Hendriks, met wie ik het boek maakte, merkte op dat we meer met de mensen achter de kippenhokken bezig waren dan met de kippenhokken zelf. En ze had gelijk. Vanaf toen, en dan heb ik het over de eerste maanden van 2009, ben ik begonnen met het opsporen en fotograferen van de personen voor dit boek.”

Samen met journalist Nico Hoffer, die vorige maand helaas overleed, trok hij door oostelijk Nederland om eigenzinnige oosterlingen in woord en beeld te portretteren. Soms kreeg hij een tip, soms spoorde hij ze zelf op. Ruessink: “Wat deze mensen zo bijzonder maakt, is dat ze dicht bij zichzelf staan. Doordat ze vaak alleen wonen in een omgeving waar weinig mensen wonen, zijn ze niet beïnvloed door buitenaf. Dat maakt ze zo authentiek.”

‘Dan besta je dus altijd’
Maar de authentieke oosterling sterft uit. Niemand is tegenwoordig meer verstoken van contact met anderen, met dank aan de komst van het internet en de smartphone. “Daarom is het ook zo waardevol om deze mensen, misschien wel de laatste generatie die zo leeft, voor het nageslacht vast te leggen,” zegt Ruessink.
Heeft de fotograaf ook iets opgestoken van deze mensen?
Jazeker. “Alle personen hebben een bijzondere indruk op me achtergelaten en mijn visie op het leven verrijkt. Ik vroeg bijvoorbeeld aan de oude hippie Trelo: ‘Wat is de zin van het leven?’ Hij antwoordde: ‘De zin ín het leven.’ Een ander zei: ‘Kun jij je herinneren dat je niet bestaan hebt? Nee? Dan besta je dus altijd.’ En: ‘Een mens leeft in de tijd die voor hem is bestemd.’ Mooi, niet?”

Arie-Kip-Kanarie (1940 – 2013) houdt van dieren, niet van mensen

Een prachtige kerel met een markante kop, wit haar en een uiterlijk dat aan Jan Wolkers doet denken. Daar houdt de vergelijking op. Arie is een man die het liefst zwijgt, zijn shaggie rookt, zijn pilsie drinkt en dan wat in zijn eentje wegpraat of wat bromt tegen zijn twee honden van wie er een – zo jammer – net aan ouderdom en kanker is gestorven.

Jopie (1932 – 2013): ‘Ze moeten mij mijn gang laten gaan’

Kinderen? Nee, daar is Jopie nooit aan begonnen. “Ik vond, die familie Bosch, die had zo’n verschrikkelijk karakter. Altijd ruzie. Wat moesten daar voor kinderen uit tevoorschijn komen?” Ze kijkt weg. “We hebben het gered, zónder kinderen. Nooit spijt gehad.”

Hendrik- Jan Wassink (1925): markante boer in weidse bocht van de IJssel

Groot zijn z’n handen, krachtig is zijn stem. Borstelige, zware wenkbrauwen. Het haar, soms, als een fakkel rechtop. Hendrik-Jan Wassink (1925) zie je niet zomaar over het hoofd. Hij is waarlijk een markante kerel.

Marietje (1931) en Annie (1932), echtgenote en zus van Broer.

Meer dan vijftig jaar wonen ze onder hetzelfde dak: Annie (82) en haar schoonzus Marietje (80). Vitaal en meestal blijmoedig. Ze kennen elkaar zo’n 75 jaar, van schools af aan, de Sint Theresiaschool in Rekken, pal tegen de Duitse grens. Hun eenvoudige, degelijke huis is keurig in tweeën gedeeld. Ieder heeft haar eigen voordeur, keuken, woonkamer, badkamer, slaapkamer, bijkeuken. Een fraai spiegelbeeld.

Jaap van den Born (1968): kleine reus die zijn bos niet uit wil

Geen huis gezien onderweg. Dan opeens ligt het daar, bijna lieflijk in een dal, omringd door heide, heide, struiken, struiken, bomen, bomen: het witte boerderijtje waar ooit de gebroeders Wouter en Jaap van Ark woonden. De gebroeders Van Ark, eeneiïge tweeling, bosarbeiders, verstoken van alle huiselijk gemak. En nu woont natuurmens Jaap van den Born er.

Trelo (1929): een leven lang kamperen

“Op dát moment voelde ik hoe haar geest overvloog, zo in één keer mijn hart binnen. Het was alsof haar hele wezen mij volledig vervulde. Sindsdien is ze bij me, overal waar ik ga. Ik mis Trees niet. Zij heeft mij geleerd te worden wie ik ben. Nu jij hier met mij praat, praat je ook met Trees. Ze ís hier, samen met mij. Daarom noem ik haar en mij liever in één naam: TreLo.”

Josina Margareta Speets (1915), pianolerares met een missie

Wat horen we daar? “Slaap kindje slaap, daar buiten loopt een schaap.” Is dat het eerste lied dat opkomt in het zo muzikale hart van een vrouw die op haar vierde viool begon te spelen, op haar zevende piano, uitgroeide tot een klassieke romantica met favoriete componisten als Mendelssohn, Schumann en Bach? Geen etudes, geen sonates? Ze lacht vriendelijk: “Slaap kindje slaap is het eerste liedje dat ik hoorde als kind op schoot bij moeder die me in slaap wiegde.”

Blije danser en muzikant Gerard Bodewes (1921), metselaar

Zijn levensverhaal is zwaar. Het is het verhaal van een man die als klein kind zijn broertje en zijn zusje voor zijn ogen zag sterven. Een verhaal over een man die drie van zijn vijf kinderen aan de dood verloor. Toch zit er licht in dit verhaal. Gerard Bodewes vond redding. Redding bij zijn ‘enigste vriend’ Jezus Christus. Muziek die hem blij maakt, die hem doet stralen en lachen door alle narigheid heen.

Jans van de Bolman (82-zaliger), paardenman voor het leven

In het vroege voorjaar van 2009 loopt fotograaf Yke Ruessink nieuwsgierig het erf op van Jans van de Bolman aan de Bolmanweg 2 in Epse. Hij heeft zijn camera om de nek. “Volluk!” Yke loopt de keuken binnen. Daar staat Jans van de Bolman – dan 82 jaar –  kromgebogen aan zijn tafel, een bord havermout voor zich. Jans keurt de fotograaf geen blik waardig. “Eerst ett’n,” is het enige wat hij zegt. Een paar maanden later is Jans van de Bolman dood, ingehaald door zijn tijd van leven.

Beeld: Yke Ruessink
Tekst: Nico Hoffer

Het boek ‘Zo bijzonder ben ik niet’ van fotograaf Yke Ruessink en journalist Nico Hoffer is hier te koop.