IBAN: vijf vragen, vijf antwoorden
Vanaf vandaag moeten we er allemaal aan geloven: ons oude, negencijferig rekeningnummer wordt vervangen door een nieuw, achttiencijferig rekeningnummer: Nederland stapt over op de IBAN-code. Maar wat schieten we er mee op?
HP/De Tijd beantwoordt vijf veelgestelde vragen over het nieuwe, Europese betalingssysteem.
Wat is IBAN precies, en hoe werkt het?
IBAN (International Bank Account Number) is een onderdeel van SEPA (Single Euro Payments Area) – het nieuw, gemeenschappelijke betalingssysteem van Europa dat vanaf vandaag is ingevoerd. De wens voor een uniforme betaalmarkt in Europa bestaat al jaren. Na de invoering van de euro in 1999 werd besloten dat er, met de komst van een gemeenschappelijke munt, ook een gemeenschappelijk betalingssysteem moest komen. Negen jaar later werd deze wens concreet gemaakt: de SEPA werd goedgekeurd. Alle nationale betaalmarkten zouden vanaf 1 februari 2014 (later werd dat 1 augustus 2014) plaatsmaken voor één Europese betaalmarkt.
Wie heeft het nieuwe betalingssysteem bedacht?
Tja, die vraag is moeilijk te beantwoorden. Iedereen wijst naar elkaar. Ambtenaren van de Europese Commissie beweren steevast dat de banken dit systeem zelf hebben bedacht, en dat ‘Brussel’ slechts wordt gebruikt om dat nieuwe systeem in te voeren. De banken daarentegen zeggen dat de Europese Commissie dit systeem heeft bedacht. Het door de banken opgerichte European Payments Council noemt het een ‘door beleidsmakers gedreven initiatief’ en ergert zich er al jaren aan dat de Europese Commissie het doet voorkomen dat de banken het systeem zelf hebben bedacht. Niemand lijkt dus zijn of haar verantwoordelijk te willen nemen – de SEPA is een kind zonder ouders.
Waarom krijgen we een nieuw betalingssysteem?
Uit onderzoek, na de invoering van de euro in 1999, bleek dat overboekingen naar het buitenland veel duurder waren dan binnenlandse overboekingen. En dat drukt een negatieve stempel op de internationale handel. De oplossing: er moest een nieuw Europees betalingsmodel komen. En dat kwam er.
Wat zijn de voordelen van de IBAN-code voor de Nederlandse consument?
Vanaf heden kunt u met één rekeningnummer betalen en incasseren bij alle SEPA-landen, zonder gedoe en extra kosten. Doet u, net als de gemiddelde Nederlander, voornamelijk binnenlandse overboekingen – dan heeft het nieuwe systeem weinig extra voordelen.
Wat zijn de nadelen van de IBAN-code voor de Nederlandse consument?
Het grootste nadeel is natuurlijk dat ellenlange rekeningnummer dat handmatig ingevoerd moet worden. Achttien cijfers en letter. Ja, er is natuurlijk wel een ezelsbruggetje voor om het nummer te onthouden, alleen is dat welhaast nog moeilijker te onthouden dan de code zelf. Journalist Jeroen Wollaars noemde de nieuwe code in zijn column in Het Parool dan ook niet voor niets ‘bestuurlijk sadisme.’ Hij schrijft ook: ‘Het is ook nog eens gevaarlijk, want er zullen sites komen waar het iban vóór je wordt berekend. Met als uitkomst natuurlijk altijd een rekeningnummer van cybercriminelen. Het is wachten op de eerste gedupeerden.’
En dan hebben we het nog niet eens gehad over alle verenigingen en bedrijven die de automatische incasso’s handmatig om moeten zetten. Harry Knoors van scoutingvereniging Leif Erikson doet dat noodgedwongen in zijn vrije avonduren, zo vertelde hij onlangs in NRC. ‘Wij hebben helemaal geen belang bij een IBAN-nummer. Wij hebben nog nooit één grensoverschrijdende betaling gedaan. Maar we worden wel gedwongen extra kosten te maken, omdat de automatische incasso moet worden aangepast. Softwarebedrijven verdienen hier veel geld aan, terwijl verenigingen en stichtingen toch al moeite hebben om het hoofd boven water te houden.’
