Hoe Timmermans de kansen van Dijsselbloem in Europa negatief beïnvloedde
Het is één van de meest ondoorzichtige politieke procedures denkbaar. Partijpolitieke dwarsverbanden, Europese machtsverhoudingen en niet te vergeten: persoonlijke vetes, allemaal spelen ze een rol in wat waarschijnlijk de grootste achterkamertjespolitiek van de wereld is. Bij het samenstellen van de Europese Comissie bleef dan ook tot het laatste moment onzeker hoe de puzzelstukjes in elkaar zouden vallen.
Voor Nederland is het minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans die de overstap maakt, terwijl minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem bovenaan de lijst stond. Inmiddels sijpelen de eerste details uit het Europese lobbycircus over hoe de benoeming van Timmermans tot stand is gekomen naar buiten.
Uit een reconstructie van NRC Handelsblad blijkt dat Nederland vol inzette op Dijsselbloem, die de zware positie Economische en Monetaire zaken moest gaan vervullen. Men acht de kans groot, aangezien Dijsselbloem weg moet als voorzitter van de Eurogroep en er dus wisselgeld kan worden gevraagd.
Ook wanneer Dijsselbloem bij Knevel en Van den Brink nogal onhandig Jean Claude Juncker een alcoholist noemt maakt men zich nog geen zorgen om de Dijsselbloem-kandidatuur. De Luxemburger heeft op dat moment geen functie en later, als hij toch kandidaat voor de christendemocraten wordt, is verre van zeker dat de christendemocraten de Europese verkiezingen zullen winnen. Bovendien, áls hij de verkiezingen wint, is het nog niet zeker of het Europees Parlement de commissievoorzitter benoemt, of dat de regeringsleiders dat doen. Volgens het Verdrag van Lissabon moet het Europees Parlement meer invloed op de benoeming van de voorzitter van de Europese Commissie krijgen. Eerder werd de voorzitter achter gesloten deuren benoemd door de regeringsleiders, maar nu moeten zij ‘rekening houden’ met de verkiezingsuitslag in het Europees Parlement. Wat dat precies in de praktijk gaat inhouden is op dat moment onbekend. Wel is bekend dat de invloedrijke Merkel geen fan van Juncker is.
Nadat Juncker in mei de tóch de verkiezingen wint (of beter, de christendemocraten) biedt Dijsselbloem zijn excuses maar eens aan over de uitspraak bij Knevel en co, maar Juncker is nog altijd ‘not amused’. Op dat moment, reconstrueert NRC, komt Timmermans in beeld. Mocht het niet lukken met Dijsselbloem, dan is er een plan-B nodig.
Timmermans zegt toe beschikbaar te zijn, maar wacht niet tot plan B in werking moet worden gesteld: hij begint voor zichzelf te lobbyen. Zowel Dijsselbloem (officieel) en Timmermans (onofficieel) zijn volgens het Handelsblad tegelijkertijd bezig bij Juncker, wat de nieuwbakken voorzitter danig in de kaart speelt. Dijsselbloem heeft het ondanks zijn excuses verbrast bij Juncker en hij weet nu ook wat Nederland verder in de aanbieding heeft. Timmermans en Juncker liggen elkaar bovendien waarmee de kansen voor de minister van Financiën definitief zijn verkeken. Als Dijsselbloem officieel wordt geweigerd komt Ploumen nog in beeld, maar Juncker is er eigenlijk al uit: Frans Timmermans krijgt een goede positie.
Of Dijsselbloem een topfunctie had gekregen als Timmermans niet voor zichzelf was gaan lobbyen is zeer twijfelachtig, maar dat het de kansen van Dijsselbloem fors heeft verkleind is vanzelfsprekend. Vals of niet, Timmermans heeft het vanuit persoonlijk oogpunt goed gespeeld en het is waarschijnlijk het bewijs dat hij bijzonder geschikt om in Europa een rol van betekenis te gaan spelen. Het twitteraccount Frans Underwood, een knipoog naar het personage Frank Underwood uit de hitserie House of Cards, is al geopend. Underwood wist via de achterkamertjes (en vuile spelletjes) de belangrijkste man ter wereld te worden, de tijd zal leren waartoe Timmermans in staat is.
