Fotografieverbod in het museum? Nederlandse musea zien niets in selfievrij uurtje
Stelt u zich voor. U loopt door een museum en ziet een mooie jonge vrouw met haar rechterarm uitgestrekt. Ze kijkt schuin omhoog, richting iets dat ze in haar hand houdt. Is het Marianne, het Franse symbool van de vrijheid, wapperend met de driekleur op het slagveld van de Julirevolutie? Dat kan, als het betreffende museum het Louvre-Lens in Pas-de-Calais is en u voor Delacroix’ beroemde schilderij De vrijheid leidt het volk staat.
Aannemelijker is dat u niet in het Louvre-Lens maar in een ander museum bent, het Haags Gemeentemuseum bijvoorbeeld. De mooie jonge vrouw met gestrekte arm is geen vrijheidsgodin maar een vrouw van vlees en bloed, met in haar hand een iPhone waar ze zwoel in kijkt. Als achtergrond een werk van Rothko, zodat haar teint en de kleur van haar ogen goed uitkomen. Klik!
Instagram: Select. Filters. Share. #artselfie
Net buiten beeld staat u. Na vergeefse pogingen om het doek van Rothko achter haar te bekijken, bent u net zo rood aangelopen als het vuurrode Untitled (1970) en staat u vol overgave De schreeuw van Edvard Munch te imiteren. Wat een moment van bezinning had moeten worden, werd eersteklas ergernis.
Fotografievrij uurtje voor rustzoekers
De oplossing voor deze irritatie, volgens de voorzitter van de Engelse Arts Council, is een selfievrij uurtje in musea en galeries. Sir Peter Bazalgette opperde het idee vorige week tijdens een interview met James O’Brien op LBC Radio, waarin hij benadrukte dat hij fotograferen in musea en galeries over het algemeen juist toejuicht. Kunst moet gedeeld worden, dus hoe meer mensen een foto van een Titaan-schilderij op hun smartphone hebben, hoe beter. Maar de rustzoeker moet – net zoals hij in de trein voor een stiltecoupé kan kiezen – ook zijn museumbezoek in een vredig fotografievrij uurtje kunnen plannen, aldus Bazalgette.
Boijmans, het Stedelijk en het Gemeentemuseum
De meeste Nederlandse musea – het Van Gogh Museum, Foam en het Anne Frank Huis uitgezonderd – moedigen bezoekers juist aan om te fotograferen en hun foto’s op social media te delen, zo ook Boijmans van Beuningen, het Gemeentemuseum en het Stedelijk Museum. HP/De Tijd vroeg ze naar hun mening over het voorgestelde fotografievrije uurtje.
Cathy Jacob, hoofd presentaties van Museum Boijmans van Beuningen, ziet er niets in. “Bezoekers willen graag foto’s maken en deze delen met hun achterban en vrienden. Dat is onderdeel van de huidige beeldcultuur en daar moeten we ons als museum niet tegen verzetten,” vertelt ze desgevraagd aan HP/De Tijd. Om toch elke bezoeker, dus ook de rustzoeker, ongestoord te laten genieten, spreekt de beveiliging mensen aan op eventueel storend gedrag.
Ook bij het Stedelijk Museum zijn ze zich ervan bewust dat een museum, in een wereld die in toenemende mate commercialiseert en waar overal reclame en geluid is, een van de weinige plekken is waar relatieve rust gevonden kan worden. “Ruimte voor contemplatie en je eigen gedachten. Maar op dit moment zien we niet dat de rust bij ons in gevaar is,” laat persvoorlichter Marie-José Raven weten. “Foto’s maken gebeurt wel, maar het concentreert zich niet op één werk, zoals bijvoorbeeld bij de Mona Lisa in het Louvre.” Raven wijst op de fotoserie Between Screens van Olivier van Breugel en Simone Mudde over dat fenomeen, die op dit moment in het Stedelijk te zien is.
‘Koons appelleert aan de ijdelheid’
Benno Tempel, directeur van het Gemeentemuseum waar dit weekend de betreffende Rothko-tentoonstelling opende, vindt het “typisch een uitspraak van een oude man.” Een van de eerste dingen die Tempel invoerde toen hij directeur werd, was het toestaan van fotograferen. “Misschien dat het in grote Londense musea waar veel toeristen komen iets noodzakelijker is, maar hier loopt het niet de spuigaten uit.” Mensen die selfies maken ziet hij zelden. “Bepaald spiegelend werk zoals van Jeff Koons of Anish Kapoor leent zich er goed voor. Vooral Koons appelleert aan de ijdelheid, selfies horen bij de aard van zijn werk. Maar hier zie ik vooral mensen die gewoon een fotootje van een schilderij maken.”
Voor een situatie als in de inleiding beschreven, hoeft u in Nederlandse musea dus niet bang te zijn. En mocht u haar onverhoopt toch tegenkomen, de mooie jonge vrouw met uitgestrekte arm, kijk dan door uw oogharen heen. Misschien ziet u Marianne wel, in het heetst van de strijd. En met een beetje verbeelding versmelt ze met het doek achter haar. Vive l’art!
