Spring naar de content

Waarom papier het nieuwe vinyl is

In de jaren zestig van de vorige eeuw brak een glorietijd aan voor het papieren boek. De boekhandel was welhaast een kerk, met de boekhandelaar als priester en zendeling ineen, en de leraar Nederlands als apostel van de letteren die hele schoolklassen tientallen romans per jaar liet lezen. De Grote Drie – dat daar Reve, Hermans en Mulisch mee bedoeld waren hoefde je niemand te vertellen – waren nog springlevend waren en gingen publiekelijk met elkaar in debat. En tegen het einde van dit belle époque sprak Adriaan van Dis met literaire meesters en meesteressen in zijn goed bekeken televisieshow, onder het genot van een glaasje rode wijn, witte wijn of water over hun werk. Das war einmal.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kevin van Vliet

Hoe anders is het beeld van nu, van boekverkopers als een bedreigde beroeps-groep die zwaar te lijden heeft onder economische misère, technologische vooruitgang en ontlezing. Het boekenvak lijkt ten prooi aan de Grote Depressie, de roman begonnen aan zijn laatste hoofdstuk. Is het echt zo erg? Ja, zegt de een, dit is de harde realiteit. Nee, meent de ander, die conclusie is voorbarig.

Onmiskenbaar is de negatieve publiciteit rondom het boekenvak, door de teloorgang van Polare. Eind januari 2014 sloot de keten de deuren van alle twintig Nederlandse vestigingen. Boekwinkels van allure, die individueel historie hadden geschreven onder namen als Broese, Scheltema, Scholtens, Donner en De Tille, en nu roemloos ten onder gingen als Polare-filiaal.

Bij Pauw & Witteman werd directeur Jan van der Wouw ter verantwoording geroepen. Ook aan tafel zat Ronald Giphart. De schrijver opperde dat de Polare-winkels uit hun krachten waren gegroeid, supermarkten waren geworden terwijl boekhandels juist delicatessewinkels behoorden te zijn. Een maand later ging Polare officieel failliet. Het bedrijf dat twee jaar eerder was ontstaan uit een wanhoopsfusie tussen Selexyz en De Slegte had zijn ambitie niet kunnen waarmaken.

“Wat er met Polare is gebeurd heeft zijn weerslag gehad op het hele boekenvak,” zegt Grietje Braaksma (52), die de boeken inkoopt voor de Bijenkorf. “Er was almaar negatieve berichtgeving.”

Polare heeft zich gewoon te veel op het verkopen van bestsellers gericht, zeggen velen in de branche, terwijl je daar je omzet niet meer uit haalt. Een grote keten moet innovatief zijn. Het verdwijnen van Polare is te wijten aan slecht management. De klacht van kleine handelaren is duidelijk: je kunt lezers niet van boeken voorzien vanuit een kantoor aan de Zuidas, waar termen worden gebezigd als ‘strategische herpositionering’.

Braaksma, die op haar negentiende haar carrière begon als verkoopster bij De Tille in Leeuwarden, kent de klant goed. “Het allerbelangrijkste is dat je hem verleidt, dat je weet wat hij wil. Zelf lees je alles wat los en vast zit, ga je naar beurzen en raadpleeg je de belangrijke tijdschriften, zodat je weet wat de mensen bezighoudt. “Laatst zocht ik met mijn neef in het heropende Scheltema in Amsterdam naar De generatorgeneratie van Franka Hummels uit 2011 – ze hadden het niet. Toen zijn we maar naar het Amsterdamse Martyrium. Daar hadden ze het boek wel, en wisten ze ons te verleiden om nog twee boeken te kopen. Dan versta je je vak.”

Het complete artikel van Kevin van Vliet over de stand van het boekenvak leest u in het dubbeldikke winternummer van HP/De Tijd, dat nu in de winkel ligt. Bekijk hier de overige onderwerpen, of sluit hier een voordelig (proef)abonnement af.

Onderwerpen