Spring naar de content

Recensie: de vermakelijke ontvoering van Michel Houellebecq

Toen de Franse schrijver Michel Houellebecq in september 2011 niet verscheen op de promotietoer door Nederland en België voor zijn nieuwe roman, deden de meest wilde geruchten de ronde.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kevin van Vliet

Een daarvan was dat de Franse schrijver zou zijn ontvoerd, door Al Qaeda zelfs misschien. Hij laat zich immers niet zelden kritisch uit over de islam. (In zijn nieuwste boek Soumission, waarvan de verschijning is uitgesteld door de huidige ontwikkelingen, beschrijft hij een Frankrijk met een islamitisch staatshoofd.) Diezelfde week dook hij weer op. ‘Afspraak vergeten’, luidde de doodsimpele verklaring voor zijn mysterieuze verdwijning.

Er wordt niet expliciet aan gerefereerd, maar er is weinig verbeelding nodig om te begrijpen dat het komische drama L’enlévement de Michel Houellebecq (The Kidnapping of Michel Houellebecq) een knipoog is naar deze geruchtenmolen. Frans regisseur Guillaume Nicloux schreef een ongebruikelijk scenario over een droogkomische ontvoering, en wist Michel Houellebecq te verleiden zichzelf te vertolken, althans, een versie van zijn excentrieke zelf.

Monsieur Houellebecq – hij is de vijftig gepasseerd en mist nog steeds tanden – leeft een vrij sober schrijversbestaan in een appartement met uitzicht over Parijs. Hij steekt zijn ene sigaret met de andere aan, drinkt wijn alsof het water is en signeert zo nu en dan eens zijn oude werk voor een passerende Parisien. En dan wordt hij op klaarlichte dag belaagd door acteurs Mathieu Nicourt, Maxime Lefrançois en Luc Schwartz, die een criminele parodie op zichzelf spelen. Pseudo-criminelen zijn het, zonder enig plan van aanpak en met een onmetelijke naïviteit. (Want wie denkt serieus dat François Hollande eigenhandig losgeld komt brengen in ruil voor een bekend schrijver?)

De film is een aaneenschakeling van conversaties tussen de vier heren, hetgeen plaatsvindt binnen de omheining van een ietwat sjofele plattelandsbungalow, waar een van de kidnappers met zijn ouders woont. Informele conversaties, niet van het soort dat de gemiddelde gijzelaar met zijn gijzelnemer voert. Houellebecq wil roken, en drinken, en als het kan ook wat lectuur, hoe moet hij anders zijn dag doorkomen? En de drie heren gehoorzamen. Ze willen slechts hun geld, en hoe vaak heb je nu een grote schrijver te gast?

De conversaties lijken spontaan, logisch, aangezien een groot deel van de dialogen improvisatie is. Mathieu, Max en Luc bevragen Houellebecq over de literaire wereld en zijn ideeën over de islam, Houellebecq bevraagt hen over hun liefde voor bodybuilding en vechtsporten. ‘Nu we er toch zijn’ was een passende ondertitel geweest voor L’enlévement de Michel Houellebecq.

Het is mooi om te zien hoe het personage Houellebecq niet warm of koud wordt van de misdaad tegen zijn vrijheid, en door zijn botte zelf te zijn het respect afdwingt van zijn ontvoerders, en het zichzelf comfortabel maakt. Mogen de handboeien af? Mag ik nog een glas wijn? Kunt u ook een dame van lichte zeden voor mij regelen? Het script van Nicloux werd door de jury van het het Amerikaanse filmfestival Tribeca niet onterecht beloond met de prijs voor het Beste Scenario.

De semi-geïmproviseerde scènes lijken, mede dankzij een documentaire-achtige filmstijl, bijzonder realistisch. De botsing tussen het amateurisme van de ontvoerders (ze hebben drie Polaroidfoto’s nodig om Houellebecq met de krant van die dag vast te leggen) en het ongenuanceerde van de Houellebecq (het vaderland van een van zijn ontvoerders, Polen, weigert hij te erkennen als volwaardige staat) is vermakelijk.

Lichtvoetig, dat is de film, waarvan de ontknoping eerder hartverwarmend dan verrassend is. Schrijver Michel Houellebecq bewijst zichzelf een kundig acteur die niet vies is van wat zelfspot.

‘L’enlévement de Michel Houellebecq’ is vanaf 8 januari te zien in een select aantal Nederlandse bioscopen.

Onderwerpen