Spring naar de content

15 soorten twitteraars in tijden van #ophef

Sprookjes, hoe oorspronkelijk, eigenaardig en verrassend ze ook lijken, bevatten een aantal vaste structuren en actoren, zo onderzocht de Russische literatuurwetenschapper Vladimir Propp in de jaren twintig. Hetzelfde geldt voor #twitterophef.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Lisa Bouyeure

Propp concludeerde na een uitgebreide analyse van Russische toversprookjes dat er bijna altijd een held, schurk, schenker, helper, valse held, zender en gezochte in het spel is. Ook bleken de volksverhalen allemaal hetzelfde grondpatroon te hebben en een greep te doen uit 31 verschillende gebeurtenissen, zoals het verslaan van de schurk, het ontmaskeren van de valse held en het belonen van de held met rijkdom, macht of vrouwen.

Twitter vergelijken met een Russisch sprookje gaat misschien wat ver, maar het medium kent bij breed gedragen #ophef ook een grondpatroon en een aantal vaste actoren en verhaallijnen. Dat gaat ongeveer als volgt.

Hyena’s, retweethitjes en metaophef
(1) Een handjevol boodschappers komt wild de kamer binnenstormen. Er wordt met hagel geschoten en alles wat nieuws is of lijkt wordt gretig afgevuurd. Het is duidelijk: er is #ophef en in tijden van #ophef is een scoop het hoogste goed. (2) Na luttele minuten neemt de volgende groep schuimbekkend plaats in de startblokken, om als een kudde hyena’s richting een doos met voorbarige virtuele tomaten te hollen. Met het verstand op nul worden namen, foto’s, socialmediaprofielen en persoonlijke informatie rondgeslingerd. Zeker weer een moslim. Speculeren. Hijgen. Brullen! JIHAD!

(3) Vrijwel tegelijk ontwaakt de ik-neem-het-allemaal-niet-zo-serieus-groep. Met ons kun je lachen, zelfs tijdens #ophef! Deze groep kent overigens twee subcategorieën, waarvan de eerste het omvangrijkst en gevaarlijkst is. Blootstelling aan duizend variaties op dezelfde grap – iets over Wie is de Mol? en het morbide complot van Rik van de Westelaken bijvoorbeeld, hoe kom je erop! – kan geestelijke uitputting tot gevolg hebben. (4) De tweede subcategorie, die in de humorhiërarchie een stuk hoger staat, breekt vanaf het eerste schot hagel het hoofd over een potentieel retweethitje dat snedig inspeelt op de ontstane #ophef.

Maar op #ophef volgt altijd #metaophef. (5) Grapjes zijn niet grappig genoeg dan wel ontzettend ongepast. (6) De aandacht is echter snel afgeleid wanneer de Engelstalige wereld het nieuws heeft opgepikt. The Guardian, de BBC, ze hebben het over ons! Voor heel even stappen Calimero’s van Schin op Geul tot Loenen aan de Vecht als trotse haantjes rond. (7) Er kan nog even nagegloeid worden als er een collectieve held wordt aangewezen. De portier! Leve de portier! En Herman van der Zandt natuurlijk, want die verwierf als Herman de Schermman multi-inzetbaar levenslang heldendom.

Valsevlaggendragers
Bijrollen zijn weggelegd voor (8) de ongepaste, want tijdens kantooruren ingeplande tweets over irrelevante onderwerpen, (9) #ophef over tijdens kantooruren ingeplande tweets over irrelevante onderwerpen, (10) complottheoretici, (11) valsevlaggendragers, (12) passieve retweeters en (13) laconieke ik-ben-iets-heel-anders-aan-het-doen-hoor-twitteraars.

(14) Maar dan komt het ethisch besef voorzichtig de hoek om. Op Twitter en langzaamaan ook in de media wordt een loopje genomen met privacy en de goede smaak. Het de ether in slingeren van niet geverifieerde informatie, het premature volksgericht, iedereen en zijn moeder is smakeloos! En moet je deze voorpagina zien, wat een sloebers. (15) Ook de teleurstelling valt rauw op diverse daken. Geen jihadist maar een hoogopgeleide hipstercomplotdenker? Met een klappertjespistool ook nog, boring!

Terwijl er alweer een nieuw spektakel voor de deur staat, doen de ongekroonde koningen van de #twitterophef wat ze altijd doen – met een stalen gezicht de meest uiteenlopende dingen in 140 tekens persen: boer Geert, de nieuwe stadsdichter van Groningen, buikgriep en eekhoorns die hun staart als paraplu gebruiken. Vladimir Propp zou zich er geen raad mee weten.