Hoe Facebook het nieuwe internet opvreet
Er zijn miljoenen mensen, met name in ontwikkelingslanden, die niet internetten, maar wel Facebooken. Een combinatie van goedkope telefoonabonnementen en een uitgekiende strategie van Facebook zelf maakt dat vreemde contrast mogelijk, Voor die miljoenen is Facebook in feite het internet. Het gaat dan bijvoorbeeld om gebruikers in Indonesië, Thailand en Nigeria, zo blijkt uit een deze week verschenen studie.
Enige tijd geleden zei Facebook dat het de tweederde van de mensheid die nog niet met het internet is verbonden wilde gaan helpen. Het introduceerde internet.org dat aan telefoonbezitters in onderontwikkelde landen toegang verschaft tot een beperkt aantal sites. Telefoonaanbieders in die landen haakten daarop in door tegen lage prijzen abonnementen aan te bieden met alleen die applicaties. Het gaat dan (uiteraard) om Facebook zelf en enkele algemene diensten, meest op het gebied van gezondheidszorg.
Die goedkope vorm van telefoneren en ‘internetten’ heeft een grote vlucht genomen en gezorgd voort een merkwaardige perceptie, zo blijkt uit de studie: zo geeft in een enquete 11 procent van de Indonesiers aan niet op internet actief te zijn, maar wel te Facebooken. In landen als Myanmar en Nigeria zijn vergelijkbare percentages te zien. Met andere woorden: miljoenen daar zijn wel actief op het internet maar beseffen dat niet omdat ze zich alleen binnen de door Facebook bepaalde ruimte begeven. Ze volgen dan ook maar zelden links buiten Facebook, ook al omdat hen dat geld zou kosten of onmogelijk is gemaakt.
Deze vorm van ledenwerving door Facebook en de telefoonbieders (het heet in vaktaal zero-rating) is natuurlijk een flagrante schending van het beginsel van netneuraliteit. Dat beginsel geeft alle diensten op het internet in gelijke mate toegang tot alle gebruikers. Maar de meeste landen waar het hier om gaat hebben op dat gebied geen of ondeugdelijke wetgeving. Op deze wijze is Facebook dus in grote delen van Azië en Afrika bezig om vast zieltjes te winnen voordat de infrastructuur daar op orde is voor het echte internet. Omdat dit het meest om jonge mensen gaat is de toekomst voor het bedrijf er verzekerd.
Dat het bedrijf die toekomst serieus neemt werd deze week ook op andere wijze duidelijk: het is vanaf nu mogelijk om je Facebookprofiel te vererven. Nog niet in Nederland, maar dat zal vast niet lang duren. Je kan dus voortaan je digitale erfgenaam kiezen, in de hoop dat die je nagedachtenis in stand wil houden. Zodat je digitale vrienden je ook na je dood berichten kunnen sturen. Een licht verontrustende gedachte.
