Opstand in de SP: ‘Autoritaire Jan Marijnissen moet weg’
In een interessant artikel in het NRC Handelsblad dat vandaag verscheen wordt de omslag van SP van actiepartij naar bestuurspartij geduid aan de hand van gesprekken met provinciale bestuurders. Zoals wij eerder al constateerden is de SP de nieuwe PvdA aan het worden, en dat blijkt uit enkele smakelijke quotes die het Handelsblad noteert.
Een van de SP-gedeputeerden, het voormalig Kamerlid Rik Janssen, lijkt inmiddels een vermomde VVD’er. De ‘zelfstandige horecaondernemer’ gaat ‘onberispelijk (gekleed) in pak met das, nette zijscheiding’ en gebruikt uitdrukkingen als ‘pro-actief’ en ‘netwerkend werken’.
De overgang van oppositie naar het pluche gaat niet zonder slag of stoot. Lang niet alle partijleden kunnen leven met de SP nieuwe stijl. Het leidde recent bijvoorbeeld tot het vertrek van het Amsterdamse gemeenteraadslid Maureen van der Plicht, die niet kon leven met het beleid waar haar partij als medebestuurder in de hoofdstad verantwoordelijkheid voor was.
Met de komst op het pluche lijkt ook de bravoure te zijn toegenomen binnen de partij. De gedeputeerden zijn trots op hun prestaties als bestuurder en durven daardoor makkelijker kritiek te leveren op de partij. Bij de nieuwe SP hoort een ander partijregime, lijkt Johan van den Hout, sinds 2011 gedeputeerde in Noord-Brabant te willen zeggen. De bestuurder heeft het helemaal gehad met partijvoorzitter Jan Marijnissen. “Die man is zo autoritair, het is bij de wilde beesten af”, tekent NRC vandaag op uit zijn mond. “Marijnissen heeft fantastische dingen gedaan voor de partij, maar het wordt tijd dat hij plaatsmaakt voor een ander.”
Feit is dat de kritiek op Jan Marijnissen jarenlang taboe was. De tovenaar uit Oss is grondlegger van het succes van de partij en genoot daarom een Wilders-achtige status als onbetwiste leider. Nadat hij om medische redenen rustiger aan moest doen bleef hij achter de schermen aan de touwtjes trekken. Hij heeft een kamer in het Kamergebouw en woont de fractievergaderingen van de SP-fractie bij.
Zijn leiderschap is echter al langer onderdeel van de discussie. In 2007, Marijnissen was nog fractievoorzitter in de Tweede Kamer, peilde TNS Nipo dat ruim één derde van de SP-leden vond dat Marijnissen te veel macht had als zowel fractievoorzitter als partijleider, een kwart van de leden was van mening dat je binnen de SP niet zonder problemen kritiek op de partijtop kunt hebben.
De afgelopen jaren is de kritiek sterk toegenomen. In 2012 klapten twee oud-hoofdredacteuren van SP-partijbladen in NRC Handelsblad uit de school over de ‘dictatoriale partijcultuur’ en Jan Marijnissen in het bijzonder. Hij was volgens hen een ‘rouwdownende, hufterige betweter die alles en iedereen die hem voor de voeten loopt schoffeert, kleineert en beledigt.’
In Trouw hekelde Van den Hout in 2012 al eens de afdrachtregeling van de partij en noemde een ander Statenlid het bestuur ‘bijna stalinistisch’.
Vorig jaar concludeerden we dat het nemen van bestuurlijke verantwoordelijkheid betekent dat er moet worden gebroken met de leest van protestretoriek waarop de partij jarenlang was geschoeid. Het lijkt nu ook consequenties te moeten hebben voor de manier waarop de partij wordt geleid.
“Wie van tevoren discussies wil aanzwengelen – laat staan een gooi wil doen naar het voorzitterschap – wordt intern afgebrand en haalt het niet eens tot het congres”, stelden vertrokken SP-medewerkers enkele jaren geleden in Elsevier. Partijsecretaris Hans van Heijningen laat vandaag aan NRC weten dat ‘iedereen in onze partij zich beschikbaar kan stellen voor alle functies’. In november is er een nieuw SP-congres. Van den Hout hoopt dat daar een tegenkandidaat kan worden gepresenteerd.
