Softdrugsbeleid versoepelt, maar niet in Nederland
Katja Dörner, voorzitter van de Duitse partij Die Grünen, meldde aan een wetsvoorstel in te hebben gediend dat de wetgeving omtrent cannabis in Duitsland moet versoepelen. Als het voorstel wordt goedgekeurd, zal de consumptie van cannabis onder volwassenen legaal worden, mits zij zich aan strenge voorwaarden houden.
Het idee achter de wet is dat het jongeren beschermt en volwassenen buiten het criminele circuit houdt. De telers van cannabis zouden moeten voldoen aan strenge eisen, en het product zou alleen lokaal verkocht mogen worden. Volgens Die Grünen kleven er veel voordelen aan de doorvoering van de voorgestelde wet.
In de eerste plaats zou het de staat veel belastinggeld opleveren, naar schatting één tot twee miljoen per jaar, ten opzichte van de huidige straatprijzen. Maar er zijn meer voordelen: zo zou de politie en justitie worden ontzien. Minder dossiers over softdrugsgebruik zou impliciet kunnen betekenen dat de zwaardere misdaad meer aandacht krijgt. Ten slotte, zo zegt Hareld Terpe van de groene partij, is een zwarte markt veel schadelijker voor jongeren dan een reguleerde markt. De kans dat het wetsvoorstel wordt aangenomen is nu nog klein, maar het geeft een duidelijk signaal af over de positie van de partij.
Duitsland is niet het enige land waarin een soepeler drugsbeleid wordt geopteerd in de politiek. In 2014 legaliseerde Uruguay zowel het gebruik als het telen van wiet, en in de Verenigde Staten is de legalisering inmiddels in 23 staten doorgedrongen. In deze staten is het roken van wiet niet meer direct strafbaar. In de Verenigde Staten zitten er nog wel wat addertjes onder het gras: in de eerste plaats is met name medicinaal gebruik toegestaan, en onder federale wetgeving is het hier en daar nog steeds verboden.
In de Verenigde Staten hangt deze versoepeling vooral samen met de medicinale werking van cannabis. Maar ook het financiële argument dat de Duitse partij noemt legt gewicht in de weegschaal. In Colorado leverde legalisering van wiet in een maand twee miljoen dollar aan belastinggeld op. Daarbij zijn er onderzoeken (waaronder dit onderzoek) die suggereren dat de legalisering van wiet een daling van moord- en mishandelingscijfers tot gevolg heeft.
Nederland als voorloper
Wat is er met de progressiviteit van Nederland gebeurd? Volgens Michael Veling, oud-woordvoerder van de Bond van Cannabis Detaillisten, waar HP/De Tijd al in 2009 mee sprak, is Nederland überhaupt nooit het voorbeeld geweest voor landen als de Verenigde Staten. Veling vertelde destijds dat ons gedoogbeleid gebaseerd is op de wetsvoorstellen in de Verenigde Staten van de jaren zeventig.
Nu wordt dat pijnlijk duidelijk bij de invoering van de nieuwe Opiumwet per 1 maart. In de nieuwe wet wordt voorbereiding voor illegale hennepteelt strafbaar gesteld met een maximale gevangenisstraf van drie jaar of een boete van 81.000 euro. In het wetsvoorstel wordt georganiseerde illegale hennepteelt een ‘ernstige en ondermijnende vorm van criminaliteit’ genoemd. Het zal niet langer legaal zijn om wiet zelf te laten groeien. En ook het aanleveren van producten die bedoeld zijn voor deze groei is verboden. Denk hierbij aan het maken van zogenoemde kweekhokken of het leveren van groeilampen.
De eerste bedrijven die last kregen van de invoering van deze wet waren de zogenoemde growshops. De eerste invallen hebben al plaatsgevonden. Overigens wordt in de wet benadrukt dat er geen algemene onderzoeksplicht is. Onoplettende medewerkers van tuincentra zijn niet strafbaar, maar worden wel aangespoord verdachte omstandigheden te melden. Dit blijkt in de praktijk overigens tegen te vallen: huurders worden ervan beschuldigd niet oplettend genoeg te zijn.
Waar andere landen legaliseren op basis van geld, veiligheid en druk op politie en rechters, haalt de Opiumwet de buikriem meer aan. Hoewel Nederland al jaren wordt gezien als een land dat voor loopt op het gebied van drugsbeleid, lijkt deze wet een stap terug in de lange weg naar legalisering. Dit gebeurt ook onder het mom van veiligheid, overigens: de wet zou ervoor zorgen dat de overheid eerder kan ingrijpen bij henneptelt en zo de buurt veiliger zou kunnen houden. De vraag is alleen: welke wet is nu echt progressief?
