Eeuwig zoeken naar het droomparcours
Het parcours van een marathon is als een schilderij dat nooit af is. Parcoursbouwer Wim Jonkman weet dat als geen ander. Vandaag lopen atleten in de NN marathon van Rotterdam sneller dan ooit over de lijnen die hij trok, hoopt Jonkman.
Marathonsteden jagen voortdurend op records. Elke onnodige bocht in de route van 42 kilometer en 195 meter kan een toptijd in de weg zitten. Aan Jonkman de taak de efficiëntste route door de stad te trekken voor de atleten. Editie 35 van de marathon van Rotterdam moet weer een stap richting perfectie zijn.
Sinds de allereerste marathon in de Maasstad, in 1981, is Jonkman betrokken bij het bouwen van het parcours. Hij kan nog herinneren hoe hij met een touwtje in zijn vingers en de plattegrond van Rotterdam voor zijn neus het parcours zat op te meten. Wanneer hij dan met de auto de daadwerkelijke kilometers ging meten, “klopte er natuurlijk niets van”, zegt hij.
Het was een godsgeschenk voor Jonkman toen Google Earth zijn intrede deed. “Ik kan het nu op de centimeter nauwkeurig uitrekenen. Voor kleine aanpassingen kom ik de deur niet meer uit. Dat doe ik vanachter mijn computer.” Precisiewerk is het, zeker in een stad vol infrastructuur dat voor allerlei doeleinden is aangelegd en wordt verlegd, behalve voor een marathon.
Jonkman weet waar hij over praat. In de loop der jaren is de marathon van Rotterdam namelijk uitgegroeid tot een van de snelste marathons ter wereld. Alleen in de marathons van Berlijn en Dubai noteren de lopers snellere tijden. Om in dat rijtje te blijven, is het cruciaal de route elk jaar nog kritischer tegen het licht te houden dan het jaar ervoor. “Je probeert het altijd weer ietsje beter te doen”, aldus Jonkman.
Vaak zijn die aanpassingen nauwelijks waar te nemen, soms zijn ze drastisch. Zo werd in 2006 gekozen een stuk vals plat in het Kralingse Bos in omgekeerde richting op de route te zetten. In plaats van omhoog, liepen de lopers daardoor omlaag. Twee jaar later ging de zuidelijke ronde nabij De Kuip op de schop. Normaliter hadden de lopers wind tegen op dat gedeelte van de route. Door de ronde andersom op de routerkaart te zetten, werd dat wind mee. De aanpassingen hadden effect. De tien snelste tijden in Rotterdam zijn allemaal na 2009 gelopen.
Ook dit jaar zijn er een aantal wijzigingen doorgevoerd. Voor deze editie is de start vervroegd naar 10.00 uur. “We hopen dat we dan wat minder last hebben van wind”, legt Jonkman uit. “Verder heb ik er dertien bochten uitgehaald. Daar krijgen we er wel zes voor terug, maar uiteindelijk win je er zeven”, zegt hij cryptisch.
Vijftien seconden winst
Jonkman hoopt dat de aanpassingen van dit jaar de lopers tien tot vijftien seconden winst opleveren na ruim 42 kilometer hardlopen.
Het aanpassen van het parcours is tegelijkertijd een delicaat spel. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan het parcours meer dan één meter per kilometer hellend te laten aflopen. Ook mogen start en finish niet meer dan vijftig procent van de te lopen afstand uit elkaar liggen. Voldoet een parcours niet aan die regels, dan is een eventueel wereldrecord ongeldig.
En uiteindelijk wil elke snelle marathonstad toch dat een loper onder de mondiale toptijd duikt, of nog liever: als in haar straten voor het eerst onder de magische grens van twee uur wordt gelopen (het huidige wereldrecord staat op 2.02.57, gelopen in Berlijn in 2014). De organisatie van New York verkondigde al een speciaal parcours uit te gaan zetten om dat rond 2020 – wanneer de vijftigste editie op de kalender staat – mogelijk te maken.
Jonkman moet lachen als hij over die ambitie hoort. “Ik ken het parcours van New York een beetje. Dat lukt ze nooit. Ze hebben daar veel te veel hoogteverschillen.”
Records
Op het relatief vlakke parcours in Rotterdam zou het wel kunnen, meent hij. Alles moet dan wel meezitten. Een belangrijke reden waarom de marathon van Berlijn als sneller dan Rotterdam te boek staat, is volgens hem bijvoorbeeld niet zozeer vanwege het parcoursen die nagenoeg gelijk zijn, maar vanwege de weersomstandigheden.
Jonkman legt uit dat een najaarsmarathon als Berlijn door het zachte herfstweer in de regel door minder wind wordt geteisterd dan een voorjaarsmarathon en voor de lopers prettigere temperaturen heeft. “Wij hebben vaak tegenwind in het voorjaar. Dat is funest voor de tijden.”
Naast het parcours en het weer is er nog een derde puzzelstuk dat op zijn plek moet vallen voor een mogelijk recordtijd: de lopers. “Als je een groep topatleten hebt die tot een kilometer of 35 met elkaar samenwerken, zou dat perfect zijn. Op dat gebied heeft Berlijn ook een voordeel, omdat ze iets meer geld hebben om een veld vol toplopers bij elkaar te krijgen”, aldus Jonkman. Brede wegen, een factor die vaak wordt bestempeld als belangrijk wanneer het gaat om snelle marathontijden, zijn geen vereiste. Jonkman: “Die heb ik wel graag, maar dan voor de breedtesport en hulpdiensten.”
Het huidige parcours “komt aardig in de buurt” van wat Jonkman als zijn droomparcours beschouwt, ook omdat een paar slechte stukken dit jaar voor het eerst goed zijn. “En de gemeente Rotterdam is heel soepel. Er kan heel veel, dat is behoorlijk uniek in marathonland.” Toch blijft hij kijken of hij iets van andere marathonparcours kan leren, of dat die ene lus toch eruit kan worden gehaald. “Want het ideale parcours blijft een droom waar je altijd aan kunt blijven werken.”
