De slag om de frequentie is voorbij; de ether is voor iedereen
De radiostations in Noorwegen moeten aan de slag met nieuwe riedeltjes en titelsongs, waarbij FM niet meer melodisch wordt uitgesproken. Vanaf 2017 kan radio luisteren in dit land alleen nog via Digital Audio Broadcasting (DAB+). Dat maakte het Noorse ministerie van Cultuur bekend. Alle grote radiozenders in Noorwegen stoppen dat jaar met analoge uitzendingen, waarna de rest van Europa – en dus ook Nederland – snel zullen volgen.
Uit cijfers blijkt dat Noorwegen momenteel het succesvolste land is betreffende digitale radio. Op het Scandinavische grondgebied kan nu al meer dan de helft van de inwoners digitale radio ontvangen en er wordt hard gewerkt om in 2017 iedere Noor te laten meegenieten in de ether via DAB+, het enige alternatief voor FM. Noorwegen is daarmee het eerste land dat analoge uitzendingen in de ban doet.
Hoe is het gesteld met digitale radio in Nederland?
Op de AutoRAI – die momenteel in de Amsterdam RAI wordt gehouden – is al bijna ieder model auto uitgerust met een DAB+-radio. Dit betekent dat als je deze auto van de RAI naar Hoogeveen rijdt, je als bestuurder niet meer de FM-frequenties 102.1 t/m 102.7 af hoeft te speuren om een af en toe krakende Radio 538 te kunnen ontvangen. Met dit nieuwe model radio kun je elk radiostation in heel Nederland door de speakers welkom heten zonder gekraak, door slechts de naam van het station te selecteren in plaats van de frequentie. DAB+ belooft digitale geluidskwaliteit, is bijna overal in Nederland te ontvangen, biedt de mogelijkheid tot extra informatie (verkeersupdates, dia’s) en geeft de luisteraar de gelegenheid om te pauzeren wanneer nodig (afhankelijk van het type radio). Deze manier van digitaal luisteren vereist wel een geschikte DAB+ radio die aangeschaft moet worden.
In 2023 verdwijnt FM
Radio is nog altijd onverminderd populair in Nederland. Uit gegevens van Digital Radio, die aan HP/De Tijd zijn verstrekt, blijkt dat wekelijks 90% van alle Nederlanders (10+) naar radio luistert. Dat zijn bijna 13,2 miljoen personen. Een kwart van de Nederlanders geeft aan in de nabije toekomst een DAB+-radio te willen aanschaffen.
Naast de grote stations die in 2013 al digitaal zijn gegaan zijn ook extra radiostations (zoals Arrow Classic Rock, Classic FM, Efteling Kids Radio) in de digitale ether te ontvangen en doen regionale publieke en commerciële omroepen dit jaar ook hun intrede in de digitale ether. Regionale omroepen in Noord-Holland en Zeeland zijn bijvoorbeeld net gestart met uitzenden via DAB+ digitale radio. In Nederland is nog geen datum vastgesteld voor omschakeling van de FM naar DAB+. De verwachting is dat mogelijk in 2023 de tijd rijp is om volledig over te gaan naar Digital Audio Broadcasting, maar de digitale radio heeft nog een flinke slag te slaan voordat de vertrouwde FM vervangen wordt. Ook betreft een grote investering van de radiostations die de kosten zelf dekken om in de ether plaats te kunnen nemen. Bovendien betaalt die investering zich pas op zeer lange termijn terug.
Op dit moment zijn de DAB+-netwerken in meer dan 95% van Nederland buitenshuis te ontvangen. Binnen nu en een paar jaar wordt er een groot aantal zendmasten ter optimalisatie bijgeplaatst. Naar verwachting zal in 2023 meer dan 70% van alle Nederlanders via de digitale weg naar radio luisteren (via de app, online, digitale settopbox en DAB+), dat als gevolg heeft dat analoog uitzenden gestopt kan worden.
Eerlijke concurrentie door digitale radio
Een station als Classic FM, dat voorheen alleen digitaal of analoog op de kabel te beluisteren was, heeft met de komst van digitale radio een plaats naast alle grote stations gekregen in de digitale ether. De concurrentie vindt dus niet meer plaats op infrastructuur, maar op inhoud.
Jacqueline Bierhorst, project director van Digital Radio NL, stelt dat door DAB+ eerlijke concurrentie mogelijk wordt gemaakt. “Doordat stations kleine etherpakketjes op de FM hebben kunnen sommige stations, zoals BNR, Sublime FM en SLAM!FM niet landelijk worden ontvangen op FM. Met DAB+ digitale radio is dit meer dan 95%.” Digitale radio komt volgens Bierhorst goed van de grond in Nederland. “We zijn pas eind 2013 begonnen met DAB+ digitale radio. Alles is al gedigitaliseerd, behalve de ether. Noorwegen was er al heel vroeg mee begonnen (circa 1994). In Nederland is een pril begin zichtbaar van een accelereerde groei en steeds meer mensen zijn bekend met DAB+ digitale radio.”
Of FM helemaal verdwijnt? Volgens Bierhorst zijn de komende jaren cruciaal voor het afschakelmoment van FM en de verwachting is dat de analoge frequentie op termijn gaat verdwijnen.
