Het gaat ‘goed’ met de huizenmarkt. Hoog tijd om het mes erin te zetten
In de politiek is veel, zo niet alles mogelijk. Juist toen de crisis toesloeg – en daarmee de werkgelegenheid en het consumentenvertrouwen instortten – besloot Den Haag de aftrek van hypotheekrente te beperken en de eisen voor hypotheekverstrekking te verzwaren.
Dit had dramatische dalingen van de huizenprijzen tot gevolg op een moment waarop het de economie het slechtst uitkwam. Van oudsher staat de huizenmarkt aan het begin van een keten waarin veel verdiend wordt: makelaars, notarissen, banken, de bouw, woninginrichters, verhuizers.
Toen vorig jaar het kalf zo’n beetje verdronken was, waren daar opeens tijdelijke maatregelen zoals verlaging van de btw op bouwkosten en een uitbreiding van de regelingen voor belastingvrij schenken. Omdat die maatregelen succesvol bleken, zijn ze afgeschaft of worden ze dat binnenkort.
Zoals dat hoort te gaan tijdens een crisis werden er allerlei adviesorganen opgericht. Maar één ervan, het Financieel Stabiliteitscomité (FSC), heeft nog niet helemaal begrepen dat zo’n naam verplichtingen met zich meebrengt. Langzaam maar zeker keert de stabiliteit op de huizenmarkt terug maar nog altijd staan zo’n miljoen huizeneigenaren onder water: hun hypotheekschuld overtreft de vrije verkoopwaarde van hun huis.
Onder leiding van Klaas Knot adviseert het FSC de regering om op termijn maximaal 90 procent van de woningprijs als maximum-hypotheek te stellen. Hoewel dat in 2028 bereikt zou moeten zijn, illustreert het nu alweer de potentiële onbetrouwbaarheid van de overheid als dat advies zelfs maar besproken wordt. Het vergroot de onzekerheid bij huizenkopers want al vanaf 2018 zou begonnen moeten worden met het omlaag brengen van de limiet die nu nog op 103 procent staat.
Het lastige van instituutjes als de FSC is dat ze, eenmaal ingesteld, uiteraard niet gaan zitten duimendraaien maar voortvarend te werk gaan. Het principe ‘If it ain’t broke, don’t fix it’ gaat aan hen voorbij. Sowieso zou zijn FSC er moeten zijn in tijden van hoogconjunctuur en dan om te bewaken dat er inderdaad sprake is en blijft van financiële stabiliteit. In tijden van crisis is het te laat.
Gelukkig reageert het Centraal Plan Bureau onmiddellijk. De taak van het CPB is een heel moeilijke: het voorspellen van de toekomst. En als er dan ook nog voortdurend de rugdekking in de gaten moeten worden gehouden omdat zo’n ballonnetje van een FSC dwars door allerlei scenario’s heen fietst, dan is er helemaal geen beginnen meer aan.
Al op korte termijn zal de gemiddelde huizenprijs volgens het CPB weer met drie procent kunnen dalen. En uiteraard krijgt die hele eerder genoemde keten dan weer een klap.
