In kaart: hoe het homohuwelijk zich wereldwijd verspreidt
Vorige week werd in Ierland per referendum ingestemd met het homohuwelijk. Een grote overwinning voor strijders voor gelijke rechten voor heterostellen en homostellen, vooral gezien het conservatieve politieke karakter dat het land heeft. In het vrijwel heel Verenigd Koninkrijk, (delen van) de Verenigde Staten en Nieuw-Zeeland is het homohuwelijk nu legaal. Alleen Australië en Noord-Ierland blijft nog uit in het rijtje van Engelssprekende waar homo’s en lesbiennes elkaar het ja-woord mogen geven.
De internationale druk neemt gestaag toe, merken ook onze oosterburen. Angela Merkel heeft zich duidelijk uitsproken over vragen van de oppositie of het homohuwelijk ook in Duitsland geïntroduceerd moet worden. Nu kunnen homo’s en lesbiennes zich slechts binden via een geregistreerd partnerschap, dat in 2001 werd ingevoerd. Per 2004 is de wet gewijzigd waardoor homostellen wel meer rechten kregen, waaronder het recht om kinderen te adopteren.
Vooralsnog is Duitsland een van de weinige West-Europese landen zonder gelegaliseerd homohuwelijk, samen met Zwitserland, Oostenrijk en Noord-Ierland. Op de vragen over de invoering van het huwelijk noemde Merkel de gebeurtenis in Ierland ‘een grote mijlpaal in de ontmanteling van discriminatie’. Kort daarna volgden de woorden: “Maar het homohuwelijk is niet een van de doelen van deze regering.”
Dit is opmerkelijk gezien de grote steun in Duitsland voor een legaal homohuwelijk. Uit recente peilingen kwam naar voren dat maar liefst 75 procent van de bevolking vóór het huwelijk is. Merkel’s partij, het CDU, heeft sinds 2005 de meeste macht in Duitsland en is de enige partij die zich verzet tegen de wet die dit mogelijk maakt.
De Europese Unie heeft niet de macht om het legale homohuwelijk op te leggen aan lidstaten. Dat werd onder andere duidelijk in 2014, toen het Europese Hof van de Rechten van de Mens zich uitliet over een zaak in Finland. Een transgendervrouw in Finland mocht niet trouwen met haar vrouw; het Hof moest concluderen dat dit niet in strijd was met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Later dat jaar werd het homohuwelijk overigens alsnog gelegaliseerd in Finland, als laatste van de Scandinavische landen.
Oost-Europa
Binnen Europa zijn er echter wel grote veranderingen gaande wat betreft het homohuwelijk. In menig West-Europees land kunnen homo’s en lesbiennes inmiddels in het huwelijksbootje stappen. Oost-Europese landen kijken vaak vijandig naar het homohuwelijk. Zo is het in de grondwet van zowel Polen als Slowakije vastgelegd dat het huwelijk alleen tussen een man en een vrouw voltrokken mag worden. De kans dat hier verandering in komt, is voorlopig klein. Religieus-conservatieve partijen hebben in Oost-Europese doorgaans nog veel invloed.
De doorbraak in het conservatieve Ierland is echter (weer) een opsteker voor homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders. Sinds 2013 is in acht landen het homohuwelijk niet meer bij wet verboden. De teller staat nu op negentien landen, sinds Nederland in 2001 al eerste land ter wereld homo’s huwde.
