Overzicht: de vileine reacties op Rutte’s schaamteloze Dikke Ik
Op bijeenkomsten van politieke partijen wordt de achterban doorgaans lekker naar de mond gepraat. Preken voor eigen parochie is het makkelijkste en fijnste wat er is. Waar VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra een klassiek rechts praatje hield op het partijcongres, legde premier Rutte op 29 mei op het voorjaarscongres van de liberalen een visie op de samenleving neer. Rutte – de volledige speech kunt u hieronder bekijken – keert zich hierin onder meer tegen graaiers, tegen mensen die nadat ze werkloos worden meteen een uitkering aanvragen en tegen het gebrek aan respect voor ambtenaren. Inmiddels zijn we meer dan een week verder, maar houdt zijn praatje de gemoederen nog steeds bezig en wordt hij er inmiddels hinderlijk door achtervolgd. Een overzicht van de belangrijkste reacties:
Schrijver Arnon Grunberg fileert Mark Rutte in zijn voetnoot in de Volkskrant. Concluderend: “Geachte heer Rutte, er is een grens aan de hoeveelheid inhoudelijke en stilistische onbenulligheid die een premier kan tentoonspreiden. Dit gaat zo niet langer, maak met ondergetekende een afspraak voor schrijfhulp.”
In De Telegraaf maakt Nausicaa Marbe vrijdag gehakt van het praatje van Rutte. De premier ‘mist signalen uit de samenleving’ stelt de columniste, en het is duidelijk dat hier iemand spreekt ‘die alleen succes heeft gekend’. “Al met al leverde Rutte vooral commentaar op gedragstendensen in de samenleving. Maar geen visie op de veranderingen die ertoe leiden. Zijn oplossing is dan ook simpel: mensen moeten zelf het goede voorbeeld geven. Niks mis mee, op persoonlijk niveau. Maar als de overheid en de regeringspartijen niet meewerken of zelfs andere waarden uitdragen, is het probleem groter dan wat de fatsoenlijke burger kan repareren.”[…] “En zo blijkt hoe ondoordacht Ruttes visie is”.
In zijn wekelijkse NRC-kolom sneert Bas Heijne dit weekend nog het hardst naar de premier. Hij houdt een vieze smaak over aan het praatje. “In de affaire-Verheijen deed Rutte […] berichtgeving over een gedeclareerde fles wijn van 127 euro af als ‘opgeblazen’ en een ‘akkefietje’. Bij de ophef in april over de salarisverhoging bij staatsbank ABN-Amro, verklaarde hij: “Mijn partij staat wat meer ontspannen tegenover hoge salarissen. […] Enzovoort. We weten het. Het heeft geen zin om alle inconsequenties op te sommen, je op te winden over de schaamteloosheid. […] In dit universum zijn de woorden losgekoppeld van hun betekenis. Moraal als effectbejag.”
Op de Correspondent serveert hoofdredacteur Rob Wijnberg premier Rutte af als salonconservatist: “Maar wat de premier hier propageerde, had bar weinig met het liberalisme van doen. Ik zou het liever salonconservatisme willen noemen: klagen over de status quo die je zelf met man en mach in stand houdt.”
Niet verrassend bleken ook collega-politici kritisch op de speech. Volgens SP-leider Roemer was de passage over het aanvragen van een WW-uitkering “een premier onwaardig”, Diederik Samsom noemt hem dit weekend “gratuit“.
Of Rutte’s rant het gewenste effect heeft gehad is dus zeer de vraag. De buitenwereld is kritisch, maar zoals Wijnberg stelt is het ook maar de vraag of het binnen de VVD lekker is gevallen: “de applausjes waarmee de speech door de achterban in de zaal plichtmatig werd opgeluisterd, gaf het geheel een ironisch karakter van haast satirische proporties: jubelend was men over Ruttes kritiek op het gebrek aan zelfreflectie dat de premier achttien minuten lang zelf etaleerde.”
Bekijk de volledige toespraak vanaf 2.19 minuten.
