Digitale vernedering is zó 1642
In de beroemde Amerikaanse roman The Scarlet Letter (1850) van Nathaniel Hawthorne, die zich afspeelt in een puriteinse nederzetting in het zeventiende-eeuwse Boston, wordt Hester Prynne, wier man vermoedelijk dood is, zwanger van haar minnaar. Een dochtertje. Als straf voor haar overspel wordt de jonge vrouw in de gevangenis gegooid. Het waren andere tijden.
Wanneer ze vrijkomt moet ze drie uur lang voor een toegesnelde menigte op een schavot staan, mét de buitenechtelijke baby in haar armen. Op haar jurk prijkt een scharlaken letter A, van adulterer (echtbreker). Emma Stone speelde in Easy A de rol van Olive, de eenentwintigste-eeuwse Hester.
250.000 mensen vinden dit leuk
Hoewel we graag vinden dat we sinds 1642 vooruitgang hebben geboekt, is wraakporno, het ‘moderne’ equivalent van het puriteinse slut-shaming, niet meer weg te denken uit het digitale tijdperk. Dat zal die vuige vrouwtjes leren.
In januari werd op Facebook een filmpje geplaatst waarin een 21-jarige vrouw uit Werkendam haar ex-vriend oraal bevredigt. Gisteren diende het kort geding dat de vrouw tegen het medium had aangespannen. Facebook verwijderde de video binnen een uur, maar toen was hij al uitgewaaierd naar de rest van het wereldwijde web. Een digitale scharlaken A dus, en de anonieme dader is gevlogen. Want what happens online stays online, behalve zijn of haar gebruikersgegevens. Die zegt Facebook verwijderd te hebben.
Deze maand beroofde de 13-jarig Izabel uit Tacoma, Washington zich van het leven. Een paar dagen ervoor had haar vader voor straf haar lange zwarte haar afgeknipt en een filmpje ervan op YouTube gezet. “Hoe vaak heb ik je gewaarschuwd?” vraagt hij aan zijn dochter. “Heel vaak,” antwoordt ze met een klein stemmetje. Een andere Amerikaanse vader hees zijn tienjarige dochter Janiya, die zich ouder voor had gedaan dan ze was, in een roze T-shirt met ‘I am 10 years old’ erop. Kinderachtige roze haarclipjes erbij, roze prinsessenrugtas over haar schouder, lachen naar het vogeltje en uploaden die hap. Een kwart miljoen mensen vonden het leuk en nog eens 84.659 deelden het op hun eigen profiel.
Dikkerd met friet
Digitale vernedering – of het nou wraakporno, een filmpje van vechtende tieners, kiekjes van blote beroemdheden of een stiekem genomen foto van een dikkerd met een zak friet betreft – gebeurt vaak vanuit het idee dat die persoon het verdient om beschimpt te worden. Had ze het maar niet uit moeten maken, de trut. Op het eerste gezicht normale en aardige types plaatsen op sociale media foto’s van medepassagiers die te dik zijn voor een treinstoel, hun lijven hebben versierd met clichématige tatoeages of simpelweg stomme kleren aanhebben. Haha, jouw broek zit te strak. En haha, jij hebt geen smaak.
Maar ook al is het doel slechts informeren of vermaken, er wordt steeds minder nagedacht of het ook leuk is voor het onderwerp om ongevraagd in de spotlights te staan. Zo had onder meer de NOS er geen moeite mee om een stiekem genomen filmpje te plaatsen van het twaalfjarige meisje dat met haar verzorgpony in de sprinter was gestapt. Anoniem was ze erna niet meer.
Digitaal gemak is geen vrijbrief om te stoppen met nadenken over de gevolgen. Collectief uitjouwen is voor butjes. En dit wist men in de zevende eeuw voor Christus zelfs al: Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.
