Verguisd, misbruikt en verboden: confederatievlag versus prinsenvlag
De beslissing is gevallen. Na de schietpartij in een zwarte kerk in Charleston, South Carolina besloot het parlement van de Amerikaanse staat om de confederate flag definitief te strijken. Hoewel het niet de officiële vlag van de staat is, hangt de controversiële banier al sinds 1961 naast de stars and stripes: de officiële vlag van de Verenigde Staten.
Door sommigen geliefd en gekoesterd; voor een grotere groep een symbool van barbaarse, racistische tijden. Ook Nederland heeft zijn eigen ‘confederatievlag’. Die (hoewel op veel minder grote schaal) nog hier en daar van de zolder gehaald wordt om een punt te maken. Het gaat hier natuurlijk over de zogenoemde ‘prinsenvlag’: de Nederlandse driekleur met het rode vlak vervangen door Oranje.
Hoewel ze uiterlijk niet bepaald op elkaar lijken, zijn er tussen de twee lappen stof wel degelijk overeenkomsten te vinden. De confederatievlag werd ten tijde van de burgeroorlog gebruikt als nationale vlag van de Zuidelijke Staten, zij die zich dus afscheidden van het Noorden en dubieuze waarden als raciale segregatie en slavernij hoog in het vaandel hadden staan.
De Prinsenvlag heeft een vergelijkbare geschiedenis. Bijgenaamd Oranje-banje-bleu (een verbastering van het Franse orange-blanc-bleu), was het in eerste instantie de vlag van de orangisten tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648). Ook een rebelse oorsprong dus. Na deze woelige periode werd het oranje van de vlag weer vervangen met het vertrouwde rood-wit-blauw dat we nu kennen.
Beide vlaggen zijn in de loop van de geschiedenis regelmatig van de zolder gehaald, met verschillende motieven. Zo werd ‘onze’ prinsenvlag misbruikt door het apartheidsregime in Zuid-Afrika en dweepte de NSB ermee ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In recenter tijden poseerde Dylann Roof, de schutter uit South Carolina, op een van de foto’s die naderhand opdoken met de controversiële Zuid-Afrikaanse driekleur op zijn bomberjack gespeld. Daarnaast heeft de PVV dikwijls laten blijken dat het tijd wordt om de vlag in ere te herstellen.
Ook de confederate flag werd opgepikt, zo werd het de banier van de beruchte Ku Klux Klan, en werd het bij rallies (bijeenkomsten) van de Klan en andere extreem-rechtse groeperingen een veelgezien attribuut. Desalniettemin valt de vlag ook in de smaak bij de wat minder radicale zuiderling, bijvoorbeeld de racefanaten van Nascar of de film ‘Dukes of Hazzard’, waar de vlag een prominente plek inneemt op het dak van de auto van de Dukes, de General Lee.
Wat voor de één een historisch attribuut van betekenis is, kan voor de ander dus een pijnlijke herinnering zijn aan een racistisch verleden. Het ‘rebelse’, nationalistische ontstaan van beide vlaggen is voor de kleine schare voorstanders genoeg om het niet eens te zijn met de meerderheid, die tegen het gebruik van dergelijke symboliek is.
Hoe ze ook ontstaan zijn: feit blijft dat beide banieren in de smaak vallen bij regimes en groeperingen die het niet zo nauw nemen met een gelijkwaardige samenleving, en dat moet eigenlijk genoeg zijn om ze in de ban te doen.
