Waarom baby’s in middeleeuwse schilderingen er zou oud uitzien
U kent ze wel: de middeleeuwse beeltenissen van baby’s die qua gezicht meer weghebben van een bejaarde dan een pasgeborene. Niet bepaald moeders mooiste. Een gebrek aan talent bij de middeleeuwse monniken? Nee, er was opzet in het spel.
Het Amerikaanse Vox zocht uit waarom baby’s toen zo anders werden afgebeeld dan nu. Vanaf de Renaissance is het beeld ontstaan dat tegenwoordig nog altijd gebruikt wordt: een baby die zo schattig is dat je een spontane drang krijgt om hem in zijn wang te knijpen. In de middeleeuwen legde de kerk – de opdrachtgever van de afbeeldingen – de monniken deze schilderstijl op. Pas in de Renaissance veranderde dit.
De meeste baby’s uit middeleeuwse kunstwerken zijn een afbeelding van een jonge Jezus. Men geloofde destijds dat Christus al direct werd geboren met volwassen gelaatstrekken. Baby’s werden in de Byzantijnse kunst vaak afgeleid van een mythisch wezen, de homunculus (Latijn voor ‘kleine man’). Homunculi waren kleine mannen met volledig gevormde gelaatstrekken, net zoals de interpretaties van Jezus. De kerk legde strikte regels op voor de gangbare stijl, die pas geleidelijk naar de achtergrond verdwenen toen de kerk minder macht kreeg.
