Dat glazen plafond is niet stuk te rammen in Hollywood
De dames gooiden vorige week hoge ogen tijdens de uitreiking van de Emmy’s, de belangrijkste televisieonderscheidingen in de VS. Tegelijkertijd kan er in de Amerikaanse filmindustrie worden teruggeblikt op een zomer waarin vrouwen niet langer ‘slechts lullige bijrollen’ in publiekstrekkers vervullen. Zijn het goede omina in een wereld die bekendstaat om zijn conservatie samenstelling, of interpreteren we de signalen verkeerd?
Hoog waren de verwachtingen allerminst in aanloop naar de uitreiking van de Emmy Awards, een week geleden. Driekwart van de genomineerden voor de belangrijkste Amerikaanse televisieonderscheiding was mannelijk. Toch waren het regisseuses Jill Soloway – van de gelauwerde transgenderserie Transparent – en Lisa Cholodenko – van de miniserie Olive Kitteridge – die een Emmy mee naar huis namen in belangrijke categorieën. En ook comédienne Amy Schumer kon trots met een gouden beeldje over de rode loper paraderen. De sketchserie Inside Amy Schumer werd bekroond met een Emmy voor Outstanding Variety Sketch Series.
Jill Soloway greep haar speech aan om een kort en vurig pleidooi te houden voor meer rechten voor transgenders in de Verenigde Staten. Het deed denken de woorden van actrice Patricia Arquette, die eerder dit jaar met een Oscar in de linkerhand pleitte voor inkomensgelijkheid, hetgeen reden was voor collega Meryl Streep om op te staan voor een ongeveinsde you go, girl!
Superhelden, ruimteschepen en dino’s
Vrouwelijk succes op de Emmy’s, een mooie speech over inkomensgelijkheid; feit blijft dat als een actrice of regisseuse haar hoofd boven het maaiveld uitsteekt, dat gegeven al nieuws op zich is. Voor en achter de camera zijn het nog altijd de heren die de dienst uitmaken. En als die mannen dan ook nog eens iets zeggen over de professionele kwaliteiten van vrouwelijke filmmakers, of de afwezigheid daarvan, dan heb je helemáál nieuws. Dat bewees Jurassic World-regisseur Colin Trevorrow maar weer toen hij enthousiast vertelde over zijn nieuwe project Star Wars-film. Had-ie toch maar even goed voor mekaar gebokst. Maar ja, vrouwelijke regisseurs zijn dan ook van nature niet geïnteresseerd in verhalen vol superhelden of ruimteschepen of dino’s, aldus Colin.
Dat filmgenre met superhelden, ruimteschepen en dino’s – laten we deze films voor het gemak even over één kam scheren – laat zich het best samenvatten als ‘de kaskraker’. Publiekstrekkers vol spectaculaire special effects die veelal in de zomer en rond de feestdagen verschijnen, als de kinderen vakantie hebben. Een nogal conservatief genre waarin voor vrouwen zelden een hoofdrol is weggelegd. Colin Trevorrows Jurassic World bevatte trouwens wel een vrouwelijke hoofdpersoon. Ze liep twee uur lang onafgebroken op hoge hakken (ook door modderige jungles en over geplaveide pleinen) en ze werd hysterisch als ze iets zag kruipen of kroelen.
Emancipatie is een proces van kleine stapjes, ook op het witte doek.
De film die dit jaar hoop deed gloren aan het einde van de emancipatorische tunnel was Mad Max: Fury Road, de geprezen actiefilm met in de hoofdrol Charlize Theron. (Opvallend genoeg zette producent distributeur Warner Bros. Pictures in de marketing vol in op sterspeler Tom Hardy.) Verder deze zomer: de spionagekomedie Spy en Pixar-animatiefilm Inside Out met beide een overwegend vrouwelijke cast. Later dit jaar keert ook Jennifer Lawrence terug als actieheldin Katniss Everdeen uit The Hunger Games, en vermoed wordt dat de langverwachte zevende Star Wars-film zich zal afspelen rondom een vrouwelijk personage, gespeeld door nieuwkomer Daisey Ridley.
It’s A Man’s World
We kunnen het gros van deze positieve berichten al vrij snel neersabelen als we een blik op cijfers van de San Diego State University werpen.
In slechts 12 procent van de best bezochte films in 2014 zaten vrouwelijke protagonisten. Dat is een daling van 3 procentpunten ten opzichte van 2013, en 4 ten opzichte van 2002. (Lees hier het hele rapport It’s A Man’s (Celluloid) World in pdf.) De cijfers van filmjaar 2015 zijn vanzelfsprekend nog niet beschikbaar.
In televisieland, specifieker: primetimetelevisieland, was 42 procent van de cast mét tekst (figuranten niet meegerekend) vrouwelijk in het seizoen 2014-2015. In 1997 was dat 39 procent. En achter de schermen? In ’97 was 21 procent van het personeel (regisseurs, producenten, scenaristen, et cetera) een vrouw. Het afgelopen tv-seizoen 27 procent. (Hier het onderzoek.)
Ofwel de meest invloedrijke entertainmentindustrie wereldwijd is wars van gendergelijkheid, of het glazen plafond is met geen mogelijkheid stuk te rammen. Vooralsnog ziet Hollywood zijn vrouwen het liefst hoopvolle speeches geven op prijzengala’s. Op naaldhakken.
