Naast de Gouden Kalveren is er in de filmindustrie weinig reden tot feest
Vanavond worden in Utrecht voor de 35e keer de Gouden Kalveren uitgereikt. Maar wat een filmfeestje zou moeten zijn, heeft na de relletjes die voorafgingen een wat bittere bijsmaak gekregen. Het imago van de Nederlandse filmindustrie lijkt in elk geval de grote verliezer. En of zij zelf in staat is de crisis te bezweren, is nog maar de vraag.
Steeds vaker staan partijen binnen het ambt lijnrecht tegenover elkaar. Deze week stapten producenten Klaas de Jong en Bernard Tulp uit de FPN (Filmproducenten Nederland) om een nieuwe vereniging op te richten: de VPO (Vereniging van Professionele Speelfilm Ondernemers). Alleen de grote jongens kunnen lid worden: je moet minimaal twee films met 100.000 bezoekers op je naam hebben staan. Reden van deze actie is onvrede over het voorzichtige beleid van de FPN wat betreft illegaal downloaden. De FPN distancieerde zich namelijk van de claim die auteursrechtenorganisatie SEKAM begin deze week bij de staat neerlegde over het mislopen van miljoenen euro’s door de lakse houding van de overheid naar piraterij.
VPO-oprichters De Jong en Tulp hebben het zelfs over ‘honderden miljoenen euro’s’ die de Nederlandse filmindustrie op die manier door de neus wordt geboord. Verschillende onderzoeken spreken dit bedrag trouwens tegen. Het lijkt dan ook meer uit sentiment voort te komen dan uit een degelijke onderbouwing. Op torrentsites vormen Nederlandse films maar een zeer klein aandeel van het totale illegale aanbod.
Windows
De vraag waar alle partijen mee worstelen is hoe de industrie haar geld moet verdienen in een tijd dat verkoopcijfers van dvd’s zijn ingestort, hetgeen nog niet wordt gecompenseerd door VOD (video-on-demand). Filmdistributeur A-Film is mede hierdoor failliet gegaan. Ze verdienden hun geld niet in de bioscoop maar pas bij de dvd-release. Duidelijk is dat voor het overleven van de Nederlandse filmindustrie een nieuwe aanpak nodig is. Maar dat er tussen producenten, bioscoopexploitanten en distributeurs nog veel onenigheid is over de kant die het op moet gaan, bleek afgelopen dinsdag wel bij een debat op het Nederlands Film Festival (NFF) over filmdistributie.
Waar Dirk de Lille, directeur van distributeur Paradiso Film, sterk pleitte voor een gelijktijdige release in de bioscoop en op VOD, was Ron Sterk, directeur JT bioscopen, hier een fel tegenstander. Ook marktleider Pathé heeft zich in het verleden vaak negatief uitgelaten over het loslaten van de zogenaamde ‘windows‘: de periode tussen een bioscooprelease en een uitbreng op digitale filmplatforms.
Jaap Bruijne, directeur HBO Nederland, is dan weer fel voorstander van het doorbreken van deze windows omdat de consument steeds meer gewend raakt aan het kijken van films en series waar en wanneer hij of zij wil. In een tijd dat de Netflix-film Beasts of No Nation serieus kans maakt op Oscars, moet er echt wat veranderen, anders ben je zo weg.
Dramatisch slecht
De vernieuwing lijkt, zoals ook bij de muziekindustrie is gebeurd, te komen van nieuwe partijen. Zo heeft communicatiebureau Herrie afgelopen zomer geëxpirimenteerd met het gelijktijdige uitbrengen van een Nederlandse arthouse-film in zowel de bioscoop als online op de sites van de deelnemende filmtheaters . Deze proef wordt het komende half jaar uitgebreid naar 12 tot 24 films. Ook met grote distributeurs als September Film en Cinéart worden serieuze gesprekken gevoerd. Maar de grote jongens als Warner, Universal en Disney doen vooralsnog niet mee. Naast de filmproducenten lijken dus ook de vertoners en distributeurs hopeloos verdeeld over een nieuw model.
En dan het Gala van de Nederlandse Film, die met de uitreiking van de Gouden Kalveren vanavond weer even de Nederlandse film op een voetstuk zet. Dit jaar voor het eerst met het Academy systeem. Net als de Oscars en de BAFTA’s kiezen mensen uit de filmwereld via de Dutch Academy For Film de winnaars uit. En natuurlijk was hier ook weer gedoe over. Producent Klaas de Jong trok zijn film Michiel de Ruyter terug van het festival, uit onvrede over het vermeende elitaire gehalte van de Kalveren. Zonder veel effect, de nominaties voor Beste Regie (Roel Reiné) en Beste Acteur (Frank Lammers) bleven gewoon staan. Maar het rumoer had weer de toon gezet.
En zelfs het Gala zelf kwam niet tot stond zonder discussie. Na de dramatisch slechte uitreiking vorig jaar nam het NFF zich voor het dit jaar anders en beter te doen. Tot de producent van de avond zich terugtrok en ook de tv-uitzending niet door dreigde te gaan. De VPRO heeft nu de hele avond op zich genomen, waardoor de smokings en avondjurken gewoon uit de kast kunnen worden gehaald. De vraag is alleen of het ook na vanavond nog een feestje is in Nederland Filmland. Met de recente afsplitsingen, ruzies en tegengestelde meningen zien de vooruitzichten er in elk geval niet erg rooskleurig uit.
