Bedankt en tot ziens: zo werden topmannen dit jaar uitgezwaaid
Dit jaar vertrok er een recordaantal burgemeesters, zo meldde de Volkskrant deze week. Ze namen geen blad voor de mond over de reden van hun vertrek: een ‘verziekte bestuurscultuur’ was de voornaamste reden. Een vertrek in het bedrijfsleven gaat er over het algemeen minder hard aan toe, ze worden soms zelfs met de mantel der liefde bedekt. Deze bestuurders werden dit jaar liefdevol uitgezwaaid.
Na kwartaalcijfers en winstwaarschuwingen is het jachtseizoen op de topman weer geopend Ook dit jaar sneuvelden er al een flink aantal. Redenen: ‘We hebben besloten dat het tijd is voor een nieuw gezicht, om een volgende stap te zetten in de ingezette koers van het bedrijf.’ En dan hebben we het nog niet eens gehad over de nieuwe uitdagingen die de vertrekkende topmannen allemaal aan zouden gaan, als we de persberichten moeten geloven.
Op een aantal gevallen na, wordt het vertrek van de topman in het bedrijfsleven doorgaans met de mantel der liefde bedekt. Vrijwel nooit wordt er bekend gemaakt wat de precieze oorzaak is van het vertrek. Al was het alleen maar om de speculaties te voorkomen die de waarde of de reputatie van het bedrijf kunnen beïnvloeden.
Open en eerlijk
Het bekendste, en tegelijkertijd het meest recente vertrek van 2015, is dat van Martin Winterkorn. Hij was de man die op moest gaan voor een nieuwe termijn bij Volkswagen, maar strandde in het zicht van de haven.
Na het schandaal van de Duitse parel in de Verenigde Staten, waarbij ‘s werelds grootste autobouwer sjoemelde met de software van auto’s om de uitstoot te beperken, kon hij niet anders dan aftreden. Het ging open en eerlijk: hij gaf toe dat hij verantwoordelijk was voor de fouten binnen het concern.
Volkswagen zegt na het vertrek van Winterkorn te willen beginnen aan een ‘geloofwaardig nieuw begin’, maar deze week wist Der Spiegel te melden dat tientallen managers in het bedrijf wisten van de praktijken van de autobouwer. De topman heeft het veld geruimd vanwege bestuurlijke verantwoordelijkheid, maar in hoeverre Volkswagen ook echt een nieuwe start maakt, kun je je afvragen.
Moddergooien
Eenzelfde probleem zagen we bij de publiek-private NS. Daar moest topman Timo Huges het veld ruimen na een schandaal over de aanbesteding van het ov in Limburg door dochteronderneming Qbuzz. Bij dit vertrek ging het er al wat minder open en vriendelijk aan toe. Er werd behoorlijk met modder gegooid, Piet was boos op Jan, Jan was boos op Klaas enzovoorts.
Of het nou uiteindelijk de Raad van Commissarissen was die het niet meer zag zitten met Huges of dat het verantwoordelijk minister Jeroen Dijsselbloem was die hem niet langer tolereerde, is tot op de dag van vandaag niet geheel duidelijk. Wel heeft de minister gezegd dat de NS diepgaand moet veranderen. Aan die opdracht had Huges in ieder geval niet voldaan en dus moest hij weg. Of de problemen daarmee bij de NS opgelost zijn, is allerminst zeker.
Bedankt en tot ziens
Naast de gevallen openheid en moddergooien bestaat ook het met geheimzinnigheid omklede vetrek van de topman. In april vertrok topman Hans Ploos van Amstel bij C&A. Reden: onbekend. Ploos van Amstel deelde het voorzitterschap met een Brenninkmeijer, de oprichter van de keten. Met zijn vertrek is alle macht weer terug bij de familie. Was er weer eens onenigheid zijn over de koers van het bedrijf? Het zou niet de eerste keer zijn.
In januari trok het Italiaanse Alitalia Silvano Cassano aan om de noodlijdende luchtvaartmaatschappij te leiden. Minder dan een half jaar later stond Cassano om ‘persoonlijke redenen’ weer op straat. Analisten geloven niet in de persoonlijke redenen en denken dat de topman het veld moest ruimen omdat hij er niet geslaagd was de door de nieuwe grootaandeelhouder Etihad Airways opgedragen reorganisatie snel genoeg te realiseren. Daarnaast liep het het verlies bij de maatschappij onder zijn bewind alleen maar verder op. Exit Cassano. Bedankt en tot ziens.
Uitgeefconcern Sanoma, nog een bedrijf met niet zulke prachtige cijfers als het zou wensen, heeft dit jaar afscheid genomen van topman Harri-Pekka Kaukonen. Reden: tijd voor nieuw leiderschap, iemand die alles uit het bedrijf kan halen. Wie naar de cijfers kijkt, ziet dat Sanoma onder het bewind van Kaukonen enorm heeft ingeboet aan marktwaarde. Inderdaad tijd voor iets nieuws. Kaukonen werd vriendelijk uitgezwaaid.
In harmonie
De topman van HEMA, Ronald van Zetten, maakte in april van dit jaar bekend te gaan stoppen. Zijn vertrek komt naar eigen zeggen op het moment dat het bedrijf op koers ligt na een moeilijk overgangsjaar. Weer eentje in de categorie, bedankt voor alles, maar je voldoet niet meer zou je denken.
Echter, de motivering voor het vertrek is in tegenstelling tot alle bovenstaande gevallen wél geloofwaardig. Van Zetten was twaalf jaar lang topman, bleef ook aan in moeilijke tijden en wist zelfs stand te houden na de overname van HEMA door een investeringsmaatschappij. Na zijn vertrek blijft hij als adviseur verbonden aan HEMA. Iets wat niet zou gebeuren als er echte heibel zou zijn.
Wie niet sterk is, moet slim zijn
Openlijk en hardhandig werd de voormalige CEO van het Amerikaanse United Airlines, Jeff Smisek, al tijden lang bekritiseerd om zijn leiderschap.
Het leek wel of zijn tegenstanders zaten te wachten op het moment waarop het echt fout ging. Verlieslijdende routes heropenen in ruil voor gunsten, dat heet corruptie. Eindelijk reden genoeg om iemand niet liefdevol uit te zwaaien, maar hardhandig bij het grofvuil te zetten.
Het tegenovergesteld gebeurde bij Smisek. Hij zag de bui hangen en nam samen met twee collega’s op tijd ontslag. Lieve woorden vielen er niet bij zijn vertrek, maar Smisek wist wel een enorme zak met geld mee te krijgen. Ook hij moet gedacht hebben: bedankt en tot ziens!
