Reconstructie Commissie Stiekem: whodunit?
Mensen-kinderen. Er is gelekt. Door politici. Naar de krant.
Niks ongebruikelijks dus, maar in dit geval gaat het om de commissie IVD, of wel Stiekem – het clubje fractievoorzitters dat informatie die niet openbaar mag worden te horen krijgt.
Wat is er precies gebeurd? In oktober 2013 verklaarde minister Ronald Plasterk (PvdA, Binnenlandse Zaken) dat 1,8 miljoen belgegevens van Nederlandse herkomst waarover de NSA beschikte, niet door Nederlandse overheden waren verzameld. Dit bleek uiteindelijk wel het geval, maar Plasterk zou toen hij erachter kwam, dit niet direct gemeld hebben, maar maanden hebben verzwegen aan de Kamer. Ook in de commissie Stiekem. Een breed gedeelde motie van wantrouwen viel Plasterk ten deel, naast PvdA en VVD vonden alleen CU en SGP het ‘een brug te ver’ om die motie te steunen.
Maar er zijn verschillende lezingen over de informatieoverdracht in de commissie Stiekem, blijkt vervolgens uit een artikel van Derk Stokmans in NRC Handelsblad van 18 februari 2014. Plasterk had de informatie wél gedeeld, maar niet duidelijk genoeg. Of zoiets. Uit de genoemde details in het artikel blijkt dat er uit de bijeenkomst van de commissie Stiekem gelekt is, een aantal belangrijke citaten (lees hier op Blendle het volledige artikel):
“Betrokkenen oordelen achteraf verschillend of uit de bespreking op 12 december volgt dat de Tweede Kamer in politiek opzicht ‘geïnformeerd’ is. (-) Oppositiebronnen benadrukken dat het politieke belang van de informatie, die Hennis (in aanwezigheid van Plasterk, red.) op 12 december met de commissie deelde, in hun ogen niet duidelijk was. (-) Door niet te zeggen dat het om een correctie van een eerder kabinetsstandpunt ging, ontging de politieke lading van de mededeling veel leden van de commissie.”
“Tijdens de ingelaste vergadering van de commissie werd de vergadering van 12 december aan de hand van gespreksnotities en notulen gereconstrueerd. Zijlstra concludeerde dat de werkelijke herkomst van de belgegevens op 12 december was besproken, maar dat het belang van die informatie niet expliciet was gemeld. Overigens zei Plasterk op 12 december na de uitleg van Hennis dat hij blij was dat hij de Amerikanen niet te hard had aangepakt, waarmee hij een impliciete verwijzing maakte naar zijn eerste fout.”
In de Haagse whodunit wordt tot op heden vooral de beschuldigende vinger naar Diederik Samsom gewezen. Hij ontkent in alle toonaarden met NRC te hebben gesproken, maar heeft wel het meest duidelijke motief: zijn PvdA-minister werd in zijn ogen onterecht in diskrediet gebracht. Ook Zijlstra zou in het belang van de coalitie Plasterk hebben kunnen willen beschermen. Bovendien was ook VVD’er Hennis erbij betrokken. Blijkbaar was haar uitleg onvoldoende helder om bij de fractievoorzitters de bel te laten rinkelen dat de eerdere uitspraken van Plasterk niet klopten.
Maar wie het artikel goed leest moet ook concluderen dat de oppositie verdacht is. In het artikel staan expliciet ‘oppositiebronnen’ vermeld, hoe duidelijk wil je het hebben? Van de andere kant is de kans nihil dat vanuit oppositiekring de opmerking van Plasterk ‘dat hij blij was dat hij de Amerikanen niet te hard had aangepakt’ is gelekt. Dat er uit meerdere kampen is gelekt valt dus zeker niet uit te sluiten.
Hoe deze unieke parlementaire situatie afloopt is nu goeddeels in handen van VVD-Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg die met het Presidium het onderzoek van het OM overneemt.
