Griet Op de Beeck: ‘Mijn boekenkast heeft evenveel rode draad als mijn bestaan’
Haar roman Kom hier dat ik u kus is een bestseller. Ze is genomineerd voor de NS Publieksprijs. Wat leest Griet Op de Beeck zelf? Een kijkje in de boekenkast van de Vlaamse auteur.
Zit er een bepaalde rangschikking in uw boekenkast: heeft u bijvoorbeeld alles netjes op achternaam van de auteur weggezet, of op onderwerp, of kleur misschien?
‘Literatuur is onderverdeeld in proza, poëzie en toneel, en alles is alfabetisch gerangschikt, anders vind je natuurlijk nooit meer terug wat je zoekt. Ik lees veel minder non-fictie dan fictie – literatuur wint het toch altijd wat mij betreft – dus die sectie is een beetje een rommeltje, zoals het leven zelf op allerlei dagen.’
Koopt u eigenlijk nog boeken, of kunt u zich voorstellen dat u op een gegeven moment op een e-reader overstapt?
‘In mijn omgeving zijn er een paar mensen die pleiten voor een e-reader vanwege alle handige voordelen, maar ik ben te zeer verknocht aan echte boeken om ooit te zwichten. Ik moet ernaar kunnen kijken, ze vastpakken, ze toetakelen met niet eens in potlood maar lekker in pen gekraste aanduidingen in de marge. Boeken zijn leven voor mij, dat vraagt ook om tastbaarheid.’
Ziet u een ‘rode draad’ in uw kast?
‘Er zit evenveel rode draad in mijn boekenkast als in mijn bestaan. Wat je leest is toch een reflectie van waar je naar zoekt, wat je fascineert en bezighoudt, wat je nodig hebt om dit leven te overleven.’
Staat er een schrijver in uw boekenkast van wie u vindt dat hij of zij wordt ondergewaardeerd?
‘Ondergewaardeerd is een moeilijk begrip vind ik. Wat is de maatstaf om van waardering te kunnen spreken tenslotte? Maar een boek waar ik van onder de indruk was terwijl heel weinig mensen in de Lage Landen dat blijken te kennen is Waarvan wij droomden van Julie Otsuka. Het verhaal van een groep jonge vrouwen die bijna een eeuw geleden van Japan naar San Francisco werd gebracht. Slim, pakkend en oorspronkelijk.’
Stel, er breekt bij u thuis brand uit en u kunt maar één boek uit uw kast redden, naar welk boek grijpt u dan?
‘Goh, da’s een moeilijke. Ik zou dan toch The Corrections van Jonathan Franzen redden. Ik heb jaren geleden vrij uitgebreid met hem gepraat, en nadien heeft hij mijn boek gesigneerd: ‘for Griet, who is great.’ Ha. Dat gesprek is ook echt van belang geweest voor mijn eigen schrijven. Ik vroeg wat volgens hem het verschil was tussen zijn eerste twee romans die amper impact hadden en zijn wereldhit The Corrections, en hij antwoordde: schaamte. Hij had met schaamrood op de wangen zitten te schrijven, niet omdat hij bang was dat zijn buurvrouw beledigd zou zijn omdat hij uit de biecht was geklapt over dat ene dronken feestje, maar omdat hij tot in de donkerste hoeken van zijn eigen hoofd was gekropen. Die gedachte zat vooraan in de kop toen ik aan mijn debuut begon.’
Staat er een boek in uw kast waarvan u zegt: dát had ik willen schrijven.
‘Meer dan één. En nee, ik ga geen titels noemen, want dat zou voelen als een te blote inkijk in mijn geheime tuinen.’
Wat was het eerste boek dat veel indruk op u maakte en waarom?
‘Het verdriet van België van Hugo Claus, geloof ik. Een boek waar ik bang van was, tot ik het begon te lezen. Het verraste mij hoe gretig en graag ik dat las. Hoe dat suizende ritme van Claus’ zinnen kon bezweren, hoe slim en scherp de portretten van mensen en van die tijdsgeest. Eigenlijk was ik nog veel te jong toen ik me aan die klassieker waagde, maar dat deed geen afbreuk aan de ervaring. En ik heb het jaren later opnieuw tot mij genomen, en zo werd het één van de weinige romans die ik meer dan één keer las.’
Gooit u weleens boeken weg?
‘Zelden of nooit. Er staan natuurlijk wel boeken in mijn kast die ik nooit heb uitgelezen omdat ik ze niet goed genoeg vond, dat wel, en uit die categorie heb ik er weleens een paar ingeruild voor korting op nieuwe boeken.’
Is uw leessmaak in de loop van de tijd veranderd?
‘Als schrijver ben je aan jezelf verplicht om ook als mens stevig te blijven evolueren, en wat je leest golft in die zin met je mee. Maar de echte toppers blijven natuurlijk gewoon. Dat is het mooie aan de kunsten, wat buitengewoon goed is, staat per definitie los van alle tijd.’
Om welk boek heeft u moeten huilen?
‘What is the What van Dave Eggers heeft mij hevig aangegrepen. De manier waarop hij de eindeloze ellende van vluchtelingen voelbaar weet te maken, daar kan een mens maar moeilijk onbewogen bij blijven.’
Wat leest u op dit moment?
‘Ik ben net begonnen in Muidhond van Inge Schilperoord.’
Bent u al met een volgend boek bezig?
‘Ik ben énorm met het volgende boek bezig, het verschijnt begin maart 2016. Het is geen roman, maar ook geen bundel lukraak bij elkaar gegooide verhalen. In dit boek figureren vijftien mensen. Allemaal op een bepalend moment in hun leven, zo’n moment waarop de dingen ontploffen of imploderen, stilvallen of deblokkeren, kapotgaan of ten goede keren. En omwille van die opzet koester ik de hoop dat dit boek meer zal zijn dan een droge optelsom van delen, om de gezamelijke grond en de subtiele cohesie tussen de verhalen. Want ook dit boek probeert iets te vertellen over het gestuntel dat ons mensen vandaag bepaalt. Het gaat over wurgende eenzaamheid. Over vluchten en ontsnappen, wat geenszins hetzelfde is. Over verledens die je blijven achtervolgen, tot je beter leert te weten. Over het verlangen om gezien te worden, de verschroeiende wil om het goed te doen, de opmerkelijke veerkracht van wie weigert op te geven. En over de heftige wereld die het soms zelfs de dappersten onmogelijk maakt.’
Uw roman Kom hier dat ik u kus is genomineerd voor de NS Publieksprijs. Heeft het succes in Nederland u verbaasd?
‘Ik sta met open mond te kijken naar de mooie, rare wereld waarin mij dit overkomt. Zeer verrassend. Als je zo lang hebt gewacht om te durven debuteren, en dan krijg je van zoveel mensen de toestemming om ook echt te zijn wie je eigenlijk altijd al was, dat is onbeschrijflijk blijmakend.’
De winnaar wordt woensdagavond 18 november 2015 bekendgemaakt in De Wereld Draait Door. De andere genomineerden vindt u hier.
