Viagramaker Pfizer is een fiscale landverrader
Bent u ook zo ziek van die vuile landverradende Amerikaanse medicijnenfabrikanten die de Verenigde Staten verlaten vanwege een gunstiger belastingklimaat elders in de wereld? Hillary Clinton, Democratisch presidentskandidaat, in ieder geval wel. ‘Sick and tired‘, is zij van de aangekondigde samensmelting van de Amerikaanse nationale trots Pfizer met de Ierse botoxfirma Allergan.
De overname van Allergan door Pfizer heeft volgens Clinton ten doel om de belasting te ontlopen en zij spreekt er schande van dat de Amerikaanse viagramaker om belastingtechnische redenen het land verlaat. “Een klap in het gezicht van de Amerikaanse belastingbetaler”, noemt Clinton het. Haar Democratische concurrent om het presidentschap, senator Bernie Sanders, ging nog een stap verder en riep de Obama-regering op de overname te blokkeren.
De Amerikaanse president Barack Obama heeft dergelijke overnamedeals eerder al als ‘onvaderlandslievend’ omschreven. Zelfs de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump, zakenman pur sang, noemt de stap van Pfizer ‘walgelijk’ . Wat is er aan de hand in de VS? Overnames horen toch juist bij het door de Amerikanen gekoesterde ideaal van een vrije markteconomie?
Zoals altijd draait het om geld. Er staan voor de Amerikaanse overheid miljarden aan belastingdollars op het spel en voor Pfizer miljarden aan belastingvoordelen.
Technisch gezien koopt het grote Pfizer niet het kleinere Allergan, maar is het juist andersom. Ook komt het nieuwe hoofdkantoor in Dublin en niet in New York. Het kantoor van Pfizer in Manhattan blijft wel het ‘operationele’ hoofdkwartier van het samengevoegde bedrijf. De naam Pfizer blijft ook bestaan. Alleen wordt het nu Pfizer Plc (Public limited company) in plaats van Pfizer Inc. (Incorporated). En dat scheelt een paar centen.
In Ierland bedraagt de winstbelasting slechts 12,5 procent en de vennootschapsbelasting in de VS behoort met 35 procent tot de hoogste ter wereld. Niet dat een bedrijf daadwerkelijk dat percentage betaalt, want de Amerikaanse belastingwetgeving zit vol met sluiproutes. De rijke Amerikanen betalen ook veel minder inkomstenbelasting dan Joe Modaal. De sympathieke beleggingsgoeroe Warren Buffett sprak enkele jaren geleden al zijn verbazing uit over het feit dat hij als miljardair veel minder belasting betaalt dan zijn huishoudster.
De in Schotland geboren boekhouder Ian Read, de baas van Pfizer, geeft toe dat de belastingvoordelen, naast het gebruikelijke riedeltje van synergievoordelen, een van de redenen zijn voor de overname. De overnameprijs van Allergan zou volgens Read ook lager zijn geweest zonder die belastingvoordelen. Een mazzeltje dus voor de aandeelhouders van Allergan.
Is hier sprake van belastingontwijking of ontduiking? Dat is een juridische kwestie. Voer voor fiscale specialisten. De Amerikaanse politici maken er een morele kwestie van, maar zouden eigenlijk de hand in eigen boezem moeten steken. Zowel de Democraten als de Republikeinen zijn het erover eens dat de Amerikaanse wetgeving aangepast dient te worden om te voorkomen dat nog meer grote bedrijven op papier naar het buitenland verhuizen. Maar die wetgeving moet door het Amerikaanse Congres en daar komt al jaren bijna niets meer uit. Daar staan de Democraten en Republikeinen lijnrecht tegenover elkaar.
Niet zo gek dus dat Pfizer niet wacht tot de politici eindelijk in actie komen, terwijl de concurrenten van het bedrijf opereren in landen met lagere belastingtarieven. Als de overheid wil dat bedrijven het land niet verlaten moet het zorgen voor een goed vestigingsklimaat. Naast het opleidingsniveau van de bevolking, de infrastructuur en de regeldruk, hoort het fiscale klimaat daar ook bij. En het is goed dat overheden op wereldwijde schaal met elkaar concurreren. Dat houdt de boel scherp. Een betere internationale afstemming van de winstbelasting zou mooi zijn, maar is vooral een illusie.
Bedrijven verplaatsen ook al jaren fabrieken naar landen waar arbeid goedkoper is. Is dat ook onvaderlandslievend? Hoe jammer dat soms ook is, het hoort bij de economische ontwikkeling van een land. En wat zou u doen wanneer u de kans zou hebben om op een legale manier minder belasting te hoeven betalen zonder daadwerkelijk naar een ander land te verhuizen? Betaalt u dan uit vaderlandsliefde toch liever het hogere tarief?
