Sterke karakterstudie in Steve Jobs, vrouwenrechten toen en nu in Suffragette
HP/De Tijd wijst u deze week op een paar films die niet zijn wat ze op het eerste gezicht lijken: een ijzersterke film die Steve Jobs heet maar eigenlijk niet over hem gaat, Suffragette over de strijd voor vrouwenkiesrecht met actrices die zich nu in Hollywood boos maken over achterstelling van vrouwen in film en 600 Miles waar de regisseur het aandurft om middenin zijn film ineens een flinke draai te maken van sociaal drama naar een onvervalste crime-thriller.
Steve Jobs (****)
Het beeld van Steve Jobs is sinds zijn dood in 2011 wel voldoende uitgekauwd. Zijn status bij Apple, het eropvolgende ontslag en het vervolgens weer binnenhalen van de verloren zoon; het is al in diverse films, documentaires en boeken naar voren gekomen. De meeste hiervan hadden een chronologische benadering, met als ankerpunten de producten die we zo goed kennen: de iMac, de iPod en de iPhone. Mens en apparaat als een onlosmakelijke twee-eenheid. Vaak sneeuwde een karakterschets onder in deze Apple verering, met als dieptepunt de film Jobs (2013) met Ashton Kutcher als oppervlakkige en ongeloofwaardige Apple-topman.
Voor Steve Jobs geldt het tegenovergestelde: het is een vertelling die net zo goed over een andere geniale topman had kunnen gaan. De film is weliswaar gefocust op drie belangrijke Apple momenten – de eerste Macintosh in 1984, de NeXT Computer in 1988 en de iMac in 1998 – maar voor de film zijn ze volstrekt onbelangrijk. Sterker: het feit dat het over Jobs gaat, leidt af van de kern van de film: het verbale vuurwerk tussen de briljante maar egocentrische Michael Fassbender als Jobs en Kate Winslet als zijn marketingmanager die hem als enige durft tegen te spreken. Dit verwarrende element zou één van de mogelijke oorzaken kunnen zijn dat de film in de VS is geflopt.
Regisseur Danny Boyle (Slumdog Millionaire, Trainspotting) heeft Steve Jobs opgezet als een langdurige karakterstudie, waar op drie belangrijke momenten in zijn leven zijn dochter en ex-vrouw zijn ambities danig in de war schoppen. Zowel Fassbender als Winslet weten perfect om te gaan met het spervuur aan zinnen, geschreven door Aaron Sorkin die eerder The West Wing en The Social Network neerpende. Ook de bijrollen van Jeff Daniels als Apple CEO John Sculley en Seth Rogen als whizzkid Wozniak zijn zeer sterk ingevuld. De Apple slogan Think Different heeft Boyle in elk geval goed begrepen.
Suffragette (****)
Films over het verleden zeggen vaak meer over de tijd waarin ze worden gemaakt dan de periode waar ze over zouden moeten gaan. Suffragette gaat op het eerste gezicht over de opkomende vrouwenbeweging die aan het begin van de twintigste eeuw een harde strijd moest voeren voor het recht van vrouwen om te kunnen stemmen. Vrouwenkiesrecht is in westerse landen tegenwoordig een vanzelfsprekendheid (hoewel de aftiteling van de film laat zien dat in Zwitserland pas in 1971 vrouwen het kiesrecht kregen). Maar ongelijkheid op andere fronten is nog steeds actueel, ook in Hollywood. Eerder dit jaar hield actrice Patricia Arquette na het krijgen van een Oscar voor Boyhood een vlammende speech over het feit dat mannen nog steeds meer verdienen voor hetzelfde werk dan vrouwen, waarop Meryl Streep opsprong en haar met ‘Go Girl!’ bijviel. Deze ongelijkheid geldt ook voor sterren op filmsets, waar überhaupt vrouwelijke regisseurs en oudere actrices veruit in de minderheid zijn.
Toch is Suffragette geen hedendaagse aanklacht geworden. Integendeel, het probeert de tijd waarin het zich afspeelt, rond 1910, goed te vangen. Carey Mulligan (An Education, Shame) zet een sterke rol neer als eenvoudige arbeider die de Suffragettes beweging wordt ingetrokken en samen met andere vrouwen de strijd aangaat met de door mannen gedomineerde politiek en samenleving. Meryl Streep heeft een kleine maar mooie rol als de oudere dame Emmeline Pankhurst die de beweging leidt en inspireert. Regisseur Sarah Gavron weet goed de beklemmende sfeer van een samenleving die vrouwen nog marginaliseert neer te zetten. Met als boodschap dat we vooral door moeten gaan met strijden voor gelijkheid.
600 Miles (***)
Twee jonge gasten zijn druk bezig met het smokkelen van wapens tussen de VS en Mexico. In een oude auto rijden ze talloze keren dezelfde 600 mijl om hun smokkelwaar af te leveren en met veel cash weer terug te keren. Regisseur Gabriel Ripstein, die hiermee zijn speelfilmdebuut maakt, laat in naturalistische stijl zonder sensatie het leven van de twee jongens zien. Maar halverwege komt speciaal agent Harris (eindelijk weer een mooie rol van Tim Roth) op hun pad en slaat de film ineens om van sociaal drama naar een crime-thriller. Dat zorgt voor een wat absurde wending op het eind. Maar ondanks dat weet de film als geheel toch indruk te maken en toont op realistische wijze de uitzichtloosheid, aan beide kanten van de grens.
