Hoe een ‘typefout’ het klimaatakkoord haast de kop kostte
Het Parijse klimaatakkoord kan worden gezien als een goede zet in de mondiale strijd tegen klimaatverandering. Het had echter niet veel gescheeld of de bijeenkomst in de Franse hoofdstad was tot een goed gekomen. Door een ogenschijnlijk minuscuul taalkundig verschil.
Plots heerste er in de nacht van vrijdag op zaterdag paniek in de plenaire zaal in het beurscomplex van Parijs, de locatie van de COP21. In de laatste nacht van de klimaattop weigert de Verenigde Staten vlak voor het verstrijken van de deadline het klimaatverdrag te ondertekenen. Minister van Buitenlandse Zaken John Kerry heeft de dagen daarvoor de knieval gemaakt en aangegeven dat zijn land, samen met China en India, een van de grootste vervuilers is. Ook heeft hij ingestemd met de temperatuursdoelstellingen: het ambitieuze plan om de aarde niet meer te laten opwarmen dan 1,5 graden Celsius.
Uit reconstructie van The Guardian blijkt dat de Fransen om half twee ’s nachts een laatste verdragsvoorstel doen met een duidelijke boodschap aan alle andere naties: graag of niet. Maar er is iets grandioos mis met de voorgestelde tekst, ontdekken advocaten van de Amerikaanse overheid.
In de voorgestelde tekst van artikel 4.4 op pagina 21 van het 31 bladzijden tellende verdrag, wordt namelijk afgewisseld tussen ‘shall’ en ‘should’. Het Amerikaanse advocatenkantoor Norton Rose Fullbright, quote-unquote: “In deze kladversie van het klimaatverdrag waren er twee belangrijke woorden, namelijk ‘shall’ (zullen – red.) en ‘should’ (moeten – red.). In deze versie had de eerste term betrekking op de verplichting van de ontwikkelde landen om te participeren in de temperatuurverlaging. Alleen de derdewereldlanden werden nu verplicht om bij te dragen aan de maatregelen.”
Met andere woorden: de rijkere landen kregen géén verplichting de handen uit de mouwen te steken.
Zo ver wilde Kerry het niet laten komen. Hij zag meteen dat het hele akkoord met deze passage nutteloos zou zijn en kaartte het aan bij de Fransen. Zij erkenden op het eind van de nacht de ‘fout’ en schoven de schuld in de schoenen van een oververmoeide Franse diplomaat. Die zou tijdens het herschrijven van de tekst een typefout hebben gemaakt.
Volgens The Guardian zijn de betrokken overheden benaderd voor een reactie, maar zonder succes. Het verdrag is inmiddels ondertekend. Daar zullen, of moeten we maar blij mee zijn.
