Spring naar de content

Beatrice, Boulahrouz en de Bechdel-test

Twee vrouwen in wife-beaters lopen een bioscoop binnen. Filmpje pakken? Popcorn? In de lobby hangen posters met titels als The Mercenary en The Barbarian. ‘Nou, ik weet niet,’ zegt de linker. ‘Ik heb een regel’ – de twee passeren een aankondiging van The Vigilante. ‘Kijk, ik ga alleen naar een film als hij aan drie basisvereisten voldoet. 1. Er moeten minstens twee vrouwen in zitten die 2. met elkaar praten over 3. iets anders dan een man.’ Onverrichter zake keren ze huiswaarts. De lichtgevende letters op de gevel – Rambo Meets Godzilla – worden steeds kleiner.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Lisa Bouyeure

Bovenstaande is een scène uit The Rule (1985), onderdeel van Alison Bechdels comicreeks Dykes to Watch Out For. De geïntroduceerde regel werd later de Bechdel-test gedoopt. Hoewel de nieuwe Star Wars met vlag en wimpel geslaagd is, geldt dat bijvoorbeeld niet voor de eerste drie delen, De kleine zeemeermin, de Lord of the Rings-trilogie, The Avengers en ga zo maar door.

Al veel eerder dan Bechdel, in 1929, schreef Virginia Woolf over een soortgelijk fenomeen. In haar essay A Room of One’s Own probeert ze zich voor de geest te halen in welke literatuur uit die tijd twee vrouwen gewoon als vrienden gepresenteerd worden. Soms zijn het moeders en dochters, concludeert ze, maar bijna altijd bestaan ze in relatie tot mannen – terwijl dat maar zo’n klein deel van een vrouwenleven is.

Ik weet niet of er voor de media al soortgelijke tests bestaan, maar ook in 2015 ging het nog geregeld grondig mis als het om het portretteren van vrouwen gaat. Ter aanvulling op de Bechdel-test wil ik daarom graag de Beatrice- en de Boulahrouz-test introduceren.

De Beatrice-test, uiteraard vernoemd naar terrorismedeskundige Beatrice de Graaf, komt neer op het volgende: kunnen journalisten het laten om vrouwen met een topfunctie in verband te brengen met hun huiselijk leven? Met eierdopjesgate nog vers in het geheugen werd Marjan van Loon vorige week in het AD aangeduid als ‘vrolijke Marjan’, ‘Brabantse moeder’ en – hold your horses – ‘geen man’. Betrof het hier de nieuwe overblijfjuf van basisschool De Peuzelaer in Geertruidenberg? Nee hoor, Van Loon is vanaf januari de president-directeur van Shell Nederland. ‘Werk, gezin en vrienden: ze geeft ze de aandacht die ze verdienen.’

Dan de Boulahrouz-test: slagen de media erin om vrouwen weg te zetten als iets anders dan liegende slinkse serpenten? Sabia Engizek, die de laatste tijd de achternaam van haar ex-man Khalid weer gebruikt, kreeg onlangs een miskraam. De krant die van ‘droevig nieuws’ sprak dat ‘voor criticasters’ niet als een verrassing kwam, publiceerde een paar maanden eerder nog een artikel met de titel: ‘Hééé Sabia… waar blijft dat buikje nou?’ Privé liet er een roedel helderzienden op los en bij Shownieuws mocht na de stilgeboorte zelfs boer Geert zijn twijfels uiten. De vermeende vader Rafael van der Vaart, die zijn vrouw bedroog met de vrouw van zijn vriend en teamgenoot, en haar vervolgens zwanger aan de kant zette voor weer een ander, bleef op wonderlijke wijze buiten schot in deze maandenlange collectieve speculeersessie.

Hoe we gaan zorgen dat 2016 gevrijwaard blijft van dit soort treurige ongein? Ik stel voor dat we in de journalistiek naast de vijf w’s en een h (wie, wat, waar, wanneer, waarom, hoe) voortaan ook de drie b’s in acht nemen: Bechdel, Beatrice en Boulahrouz. Opdat we geen karikatuur worden van die jolige, beschonken, rood aangelopen en bovengemiddeld seksistische oom uit Bulkemsbroek, gemeente Simpelveld. Proost!