Fotograaf Voeten: ‘Calais was in feite een heel onschuldig akkefietje’
Afgelopen vrijdag werden twee Nederlandse documentairemakers aangevallen in een groot vluchtelingenkamp in Calais. Fotograaf Teun Voeten en videokunstenares Maaike Engels waren begonnen aan hun laatste filmdag voor de documentaire Calais – Welcome to the Jungle toen Voeten door drie onbekende mannen werd aangevallen, waarbij een mes werd getrokken. Engels filmde het incident; de beelden gingen het internet over. Wij belden met fotograaf Voeten.
De beelden kennen we inmiddels, en nadat u werd overmeesterd schoten andere bewoners van het kamp u te hulp. Wat gebeurde er vlak voor de camera draaide?
“Ze kwamen uit het niets op me afrennen. Ik begon heel hard te schreeuwen en dat werkte. Een paar hele vriendelijke Afrikanen kwamen ons helpen. De daders zijn gevlucht.”
In de Volkskrant stond dat u vandaag aangifte zou gaan doen. Heeft u dat al gedaan?
“Nog niet, ik heb het nu druk en ben niet in Calais. In het vluchtelingenkamp zijn wel foto’s verspreid van de belagers. Ik vind het mijn burgerplicht om aangifte te doen, dus dat zal ik ergens deze week dan ook doen.”
Hoe heeft u de aanval ervaren?
“Ik moet eerlijk zeggen dat die vraag voor mij niet interessant is. Mensen vragen het vaker aan me, maar ik ben oorlogsfotograaf en dan gaat het niet om mijn emoties. Achteraf dacht ik wel: het had slechter kunnen aflopen, maar dat is niet gebeurd. Als oorlogsfotograaf heeft het ook geen zin als je uitgaat van het slechte. Ik ben weleens in mijn been geschoten. Dit was in feite een heel onschuldig akkefietje.”
Als u het een onschuldig akkefietje noemt, waarom hebben jullie dan toch besloten het op YouTube te zetten?
“Ten eerste is het goed gefilmd, dat heeft mijn collega Maaike Engels heel goed gedaan. Ten tweede hoor je wel vaker iets over dergelijke incidenten, maar zijn er niet zoveel beelden van. Bovendien willen wij de maatschappelijke discussie graag op gang brengen. Er zijn heel veel verschillende mensen en aspecten die allemaal een rol spelen. Het vluchtelingendebat moet van alle kanten worden belicht.”
En een goed teaser voor uw documentaire, die waarschijnlijk een wat genuanceerdere visie levert op de situatie in Calais.
“Jazeker. Bij de omschrijving van het filmpje hebben we ook de vluchtelingen genoemd die ons kwamen helpen. We willen graag meer aandacht voor onze documentaire en ons artikel, maar ook voor een debat met diepgang. Daarnaast was de plaatsing een interactief experiment. We waren benieuwd naar de reacties, en naar de hoeveelheid aandacht.”
Van de media krijgt u in ieder geval voldoende aandacht. Is het experiment in die zin geslaagd?
“Ja, we kregen redelijk wat aandacht. Er zijn ook veel treurige reacties, mijn collega is online flink uitgescholden. En sommige mensen roepen meteen dat alle vluchtelingen moeten worden afgeschoten. Dat soort mensen nodig ik allemaal uit om écht te gaan deelnemen aan het debat, onze artikelen te lezen en onze documentaire te bekijken. Met een genuanceerde blik is niets mis. Diegene die daar moeite mee hebben zijn gewoon laffe pisnichten. Ik kan daar niks beters van maken.”
Gaat u deze aanvaring gebruiken in de uiteindelijke documentaire?
“Ja. Het was overigens heel toevallig dat het plaatsvond. We zijn een stuk of twintig dagen in de ‘jungle’ in Calais geweest om te filmen en uitgerekend vrijdag zou onze laatste draaidag zijn. We willen de beelden gebruiken, maar ook de reacties erop. En als we nog meer beeldmateriaal nodig hebben kunnen we dat altijd nog opnemen.”
U gaat op dezelfde voet verder?
“Zeker. Zoals ik al zei heb ik wel heftigere dingen meegemaakt. We laten ons hierdoor niet afschrikken. Nadat er zoiets gebeurd is doe je even rustig aan, maar vervolgens werk je gewoon verder. Aan mijn beeld is niets veranderd; er zijn goede en er zijn slechte mensen – zo ook onder vluchtelingen. Maar gelukkig was dit een zeldzaam incident, het is geen dagelijkse gang van zaken in Calais. Beeldmateriaal wordt vaak ingezet om emotionele redenen, zoals bijvoorbeeld de foto van de de aangespoelde Aylan Kurdi. Voor ons gaat het juist om de context van het filmpje.”
‘Calais – Welcome to the Jungle’ wordt op 15 februari gepresenteerd in Leiden.
