Deze Nederlanders pakken de ‘fast fashion’ uit Bangladesh aan
Rosanne van Kleef (24) en haar vriend Rik van Dueren den Hollander (24) vertrokken in 2014 voor een wereldreis van een jaar. De rondreis stokte echter in Bangladesh waar het duo werd gegrepen door de afvalproblematiek, armoede en de soms schrijnende arbeidsomstandigheden in kledingfabrieken. Daar wilden zij iets aan doen.
“Het nuttigste wat je kunt doen is de mensen een inkomen en veilige werkomstandigheden geven. Bovendien hadden Rik en ik altijd de ambitie om samen een bedrijf te beginnen. Dit was een perfecte kans om dat te doen”, zegt Rosanne. Dit betekende de geboorte van hun bedrijf Juuty, dat tassen en luxe accessoires maakt in Bangladesh. Maatschappelijk verantwoord, omdat de lokale bevolking er van de werkgelegenheid profiteert, en duurzaam verantwoord door de afwezigheid van chemische reinigingsmiddelen.
Bangladesh staat zelden op de radar bij backpackers. “Wij waren heel nieuwsgierig naar het land. Ook omdat we er weinig vanaf wisten.” Aanvankelijk was het stel van plan om slechts één à twee weken in Bangladesh door te brengen. “Een visum voor India aanvragen en weer door. Maar we werden verliefd op de lokale bevolking. Overal waren we welkom. En hoe weinig mensen ook bezitten, mensen delen alles met elkaar”, vertelt Rosanne. Wel zagen ze dat de leefomgeving van de Bengalen was omgeven door afval. “Overal lag plastic. Dat kan niet goed blijven gaan, dachten we.”
Kinderarbeid
Het Nederlandse koppel raakte via couchsurfing bevriend met een Bengaals stel. “Hij is journalist en zijn vrouw is ondernemer. Via hen hebben wij de cultuur leren kennen en zij hebben ons geholpen met een zoektocht naar geschikte fabrieken.” Rosanne en Rik bezochten meerdere fabrieken. “We hebben veel goede fabrieken gezien waar in schone en veilige omstandigheden gewerkt wordt”, zegt Rosanne. Maar zij kwamen ook in contact met de donkerste kanten van de kledingindustrie. Rosanne vertelt dat een enthousiaste fabriekseigenaar hen uitnodigde voor een rondleiding. In de fabriek bleken veel jonge kinderen te werken onder slechte arbeidsomstandigheden. “Nog nooit heb ik mij zo rottig gevoeld. Terwijl ik mijn best moest doen om niet in tranen uit te barsten stond er naast mij een trotse ondernemer. Hij zag het anders. In zijn beleving hadden die kinderen zonder hem helemaal niets gehad.” Dat de trots van de Bengaalse ondernemer invoelbaar was, maakte de ontmoeting extra confronterend. Westerse consumenten zijn zich volgens Rosanne zelden bewust van wat er schuil gaat achter de kleding en accessoires die zij dragen.
Bangladesh meer dan fast fashion
Ondanks dat zij geen enkele achtergrond hebben in de mode-industrie nemen Rosanne (afgestudeerd in Bedrijfskunde) en Rik (zelfstandige in de agrarische sector) het besluit om een bedrijf in tassen en accessoires op te zetten. Om de fabriek operationeel te krijgen blijft het koppel – in plaats van de geplande twee weken – acht maanden in Bangladesh. Wij willen laten zien dat er ook iets anders dan ‘fast fashion’ in Bangladesh gemaakt kan worden”, zegt Rosanne.
Rosanne legt uit dat Juuty met haar producten mikt op het hogere segment van de markt. Toch noemt ze de producten niet duur. “Wat is duur? Veel vrouwen wisselen nu elk seizoen van tas. De mode-industrie stimuleert dat door veel collecties uit te brengen. Dat is nergens voor nodig. Onze tassen kunnen jarenlang mee. Het design proberen we tijdloos te maken. Daarnaast kunnen de tassen vaak op twee manieren gedragen worden. Bijvoorbeeld als shopper en rugtas. Zo bezien zijn onze producten niet duur. Bovendien zijn onze producten duurzaam gemaakt. Het leer is zonder chemische producten gelooid. Verder gebruiken we, als eerste in Europa, een nieuw type jute. Deze juteplanten worden verbouwd zonder kunstmest of pesticiden. Het leer wordt gelooid met natuurlijke ingrediënten in plaats van schadelijke chemicaliën. Aangezien slechts 10 procent van de wereldwijde productie van leer op deze manier wordt gelooid.”
Gelijkheid
Vanaf begin 2016 zullen de producten van Juuty ook hun weg vinden naar enkele bekende retailers in Nederlandse winkelstraten. De Bengaalse fabriek heeft inmiddels dertien personeelsleden. Rosanne hield zich aanvankelijk op de achtergrond vanwege de verschillen in culturele achtergrond. “Communicatie met de personeelsleden liep vooral via Rik, omdat zij niet gewend zijn aan vrouwen die leiding geven. Naar verloop van tijd werd ik daar wel opener in, omdat het personeel positief reageerde op de samenwerking tussen Rik en mijzelf”, zegt Rosanne.
De twintigers vinden gelijkheid binnen hun fabriek belangrijk. “Om de gelijkheid te benadrukken hebben we iedereen ook dezelfde bedrijfskleding gegeven. Als bijkomend voordeel hoeven de medewerkers niet hun eigen kleding te dragen tijdens werkuren waardoor hun eigen kleding langer meegaat. In termen van salaris verdient niet iedereen hetzelfde loon. We kijken naar wat mensen nodig hebben om een fatsoenlijk leven te leiden. Een gezinshoofd met drie kinderen heeft een ander inkomen nodig dan een alleenstaande”, zegt Rosanne. De Nederlandse ondernemers willen met de verkoop van hun producten niet alleen de medewerkers helpen. “Voor ieder verkocht product gaat er ook een levensmiddelenpakket naar iemand in Bangladesh die dat hard nodig heeft.” Toch benadrukt Rosanne dat Juuty geen liefdadigheidsinstelling is. “Uiteindelijk zijn we vooral ondernemers. We willen op een eerlijke manier geld verdienen met duurzame en kwalitatieve producten.”
Praktisch ontwerp
Het streven naar gelijkheid tussen werknemers vertaalt zich ook in het takenpakket van de medewerkers. “Iedere medewerker doet verschillende taken. Niemand zit de hele week alleen maar bodems in tassen te zetten. Wij willen dat het werk van onze werknemers niet eenzijdig wordt. Bovendien creëer je een werkcultuur waarin alle medewerkers elkaar gaan helpen, omdat ze elkaar in hun taken kunnen assisteren. Of elkaars taken kunnen overnemen”, zegt Rosanne.
Het ontwerp van de tassen komt voornamelijk uit het brein van Rik. “Hij is de creatieveling van ons twee, maar ik heb wel aangegeven welke praktische problemen ik bij veel huidige tassen tegenkom. Veel tassen hebben een donkere binnenvoering. Erg onhandig. Spullen zoals een portemonnee, make-up-verpakkingen en telefoonhoesjes zijn meestal ook donker. Daardoor is het lastig om snel de spullen te vinden in je tas. Al onze tassen hebben daarom kleurige binnenvoering en functionele vakjes”, zegt Rosanne. Regelmatig vragen mensen nieuwsgierig waar haar tas vandaan komt. “Laatst vroeg iemand aan mij of mijn tas in Italië was gemaakt. Aangezien Italië in de modewereld een synoniem is voor kwaliteit en stijl was dit een groot compliment”, vertelt Rosanne trots. “Toen ik antwoordde dat de tas volledig in Bangladesh was gemaakt wekte dit verbazing. Het is mooi om te laten zien dat Bangladesh meer is dan een land waar alleen maar massaal goedkope kleding wordt gemaakt.”
