Het vervolg van The Big Short kan in China worden gefilmd
Vanaf deze week draait The Big Short in de Nederlandse bioscopen. De film gaat over het uiteenspatten van de zeepbel op de Amerikaanse huizenmarkt die de rest van de wereld in een financiële crisis stortte. Een aanrader voor iedereen die sinds 2008 zijn baan, huis of een groot deel van zijn vermogen is kwijtgeraakt of wiens baan op de tocht staat en zich vertwijfeld afvraagt: waarom in hemelsnaam?
De film had op geen beter moment kunnen verschijnen. Door de kelderende aandelenkoersen in de eerste weken van 2016 wordt door veel beleggers een herhaling van de financiële crisis in 2008 gevreesd. Het zou wat jaartallen betreft een mooi rijtje zijn: 2000, 2008 en 2016. Maar welke zeepbel wordt er dit jaar dan doorgeprikt, na de internetzeepbel in 2000 en de huizenmarktbubbel in 2008?
Een crisis komt meestal als een duveltje uit een doosje, wanneer niemand het verwacht en iedereen juist optimistisch is. Het huidige sentiment is simpelweg te negatief voor een echte nieuwe crisis. Een gewaarschuwd mens telt wat dat betreft daadwerkelijk voor twee.
De aandelenbeurzen en de economie kampen eerder nog altijd met de nasleep van de omvangrijke financiële crisis van 2008. Die heeft diepe sporen achtergelaten en er wordt nog steeds puin geruimd. De bedrijven hebben flink gesneden aan de kostenkant om de winsten op peil te houden, maar de vraag en economische groei blijft achter. Door een gebrek aan positieve signalen en een overvloed aan tegenvallende economische berichten slaat de paniek toe of de aandelenkoersen niet te hard op de muziek vooruit zijn gelopen.
De historisch lage rentes en de monetaire verruimingsprogramma’s van de centrale banken zullen her en der vast wel wat bubbeltjes hebben geblazen, maar of daar nu al een potentiële crisisveroorzakende zeepbel tussen zit is nog maar de vraag. Beleggers zijn nog altijd te zeer op hun hoede voor nieuwe dreigende zeepbellen. Er is gewoonweg te weinig optimisme om onbezorgd belletjes te blazen.
In de jaren voorafgaand aan de financiële crisis van 2008 was men niet op z’n hoede en kon in de Amerikaanse huizenmarkt ongestoord een omvangrijke luchtbel ontstaan. Door de almaar stijgende huizenprijzen was iedereen in slaap gesust. Op enkele gewiekste investeerders na dan, zoals uit de film The Big Short blijkt. Dit waren zeker geen helden die de wereld tegen de stroom in wilden waarschuwen voor het naderende onheil. Het ging hen puur om geld verdienen door via een shortpositie te gokken op een ineenstorting van de Amerikaanse huizenmarkt en de neergang van de grootste economie ter wereld. Een gewaagde gok, dat wel. Je moet het maar durven.
Als u niet alle financiële termen en producten die in de film aanbod komen snapt, twijfelt u dan vooral niet aan uw intelligentie. De meeste financiële experts snapten er destijds ook niets van en wilden het ook niet snappen zolang het geld maar de goede kant bleef opstromen.
Mijn favoriete term, die weinig uitleg behoeft, is de zogenoemde NINJA-lening. Een hypotheek verstrekt aan iemand met ‘No Income, No Job and No Assets‘. En niet één hypotheek, in veel gevallen zelfs meerdere per persoon. Deze schuldenaars gingen vaak bij eerste betaling al de mist in en verdwenen na verloop van tijd als ware ninja’s in de nacht. Het huis leeg achterlatend met de sleutel in de deur voor de schuldeisers.
Iedereen met een beetje boerenverstand snapt dat deze leningen nooit verstrekt hadden mogen worden. Dat ze werden verstrekt is echter niet het grootste probleem. Als iemand denkt geld te kunnen verdienen door dergelijke leningen te verstrekken en daar het risico voor durft te dragen, dan moet hij dat vooral doen. Zolang de uiteindelijke rekening maar niet bij de belastingbetaler terechtkomt.
Het grootste probleem was dat deze leningen werden verpakt, nog een keer herverpakt, verkocht en weer doorverkocht met een mooi kwaliteitsstempel van de kredietbeoordelaars en deze rommel zich als een virus verspreidde over de balansen van de banken wereldwijd.
Is het nu veel beter? Of staan we daadwerkelijk aan de vooravond van een heropleving van de financiële crisis van 2008? De banken zijn wel wat gezonder, maar zijn nog steeds ‘too big too fail’. En vooral bij de Zuid-Europese banken is het schuldenniveau nog altijd hoog en staat er nog aardig wat rommel op de balansen. Met name de Italiaanse banken liepen deze week dan ook rake koersklappen op.
Het is te hopen dat de huidige malaise ‘slechts’ een ‘gezonde’ marktcorrectie is in plaats van een nieuwe of heropleving van de financiële crisis, aangezien de middelen van de overheden en de centrale banken redelijk zijn uitgeput om de markten en economie opnieuw te redden. Ook zal de bereidheid om de banken nog een keer te hulp te schieten niet hoog zijn. Naast de aandeelhouders, zullen ook de obligatiehouders en spaarders bij een nieuwe crisis moeten meebetalen.
Of zit de nieuwe bubbel verstopt in China? Is daar een deel twee van The Big Short in de maak? Het schuldenniveau in de Volksrepubliek is flink toegenomen en de Chinese huizenmarkt vertoont fraaie zeepbeltrekjes. Het lijkt echter niet waarschijnlijk dat iemand daar een grote shortpositie tegen in zal nemen. Daar is de Chinese financiële markt nog niet volwassen genoeg voor. En een gok tegen de Chinese planeconomie staat gezien het communistische karakter van het land ook gelijk aan zelfmoord. Maar wie weet, misschien over acht jaar wel.
