Cafés en (gezondheids)regels: lastiger kunnen ze het niet maken
Door een toename aan welvaartsziekten staan voeding en een gezonde levensstijl volop in de belangstelling. De overheid wil dit bevorderen door, naar eigen zeggen, het aanbod van voedingsproducten en het keuzegedrag van consumenten te beïnvloeden. Is dit tegelijkertijd een werkende antireclame voor (eet-)cafés?
De café- en restauranthouder heeft met zijn onderneming een winstoogmerk en wil vooral geld verdienen door eten en drinken te verkopen. Maar uit cijfers van het CBS is gebleken dat met name de ‘ouderwetse’ kroegen het zwaar hebben. Deze bruine kroegen zijn in aantal en omzet geslonken. Kunnen zij zich nog staande houden in een tijd waarin een gezonde levensstijl de boventoon voert?
De belangen van de twee partijen zijn vaak tegenstrijdig. De overheid heeft de afgelopen jaren meerdere wetten toegevoegd en uitgebreid die de gezondheid van de bevolking ten goede zou moeten komen, maar tegelijkertijd het kaas van de boterham van de horecaondernemer afeet. De restaurants lijken hier geen last van te hebben, maar de consumpties in cafés en snackbars nemen af.
Gezelligheid kent geen tijd, maar dat gaat niet altijd op voor de horeca, want daar zijn ze maar al te bekend met verplichte sluitingstijden en andere regels die het niet per se gezelliger maken:
Rookverbod
Sinds 1 juli 2008 is het verboden in een horecagelegenheid te roken. De wet is tot stand gekomen door het beleid om iedereen een rookvrije werkplek te geven. Het recht op een rookvrije werkplek bestaat al sinds 1 januari 2004. De maatregeling richt zich officieel dus niet op de gezondheid van de bargast, maar op het personeel achter de bar. Desalniettemin is het niet aan de eigenaar en/of aan het personeel, als zij willen roken mag dat maar het mag niet in de kroeg.
In het jaar dat het rookverbod inging is er veel onderzoek gedaan naar de effecten op de horeca. Vier op de tien (42%) horecaondernemers gaf toen aan dat de omzet in juli en augustus was gedaald ten opzichte van dezelfde periode in 2007. Waar Nederland in 2008 nog ruim 13 duizend cafés telde, waren dit er begin 2015 nog maar ruim 11 duizend (daling van 13%). Het is niet aangetoond wat precies de oorzaak is voor deze terugloop, maar met name de eigenaren van de kleinere kroegen geven aan dat ze veel klandizie zijn verloren door het verbod. De stichting Red de kleine horecaondernemer die deze eigenaren had willen beschermen tegen het verbod is inmiddels opgeheven.
De horeca zal nu rekening moeten gaan houden met de mogelijkheid dat roken op het terras straks niet meer mag. Wouter Verkerk, trainer, adviseur en trendwatcher in de horeca en gastvrijheid, pleit hiervoor.
Leeftijdsgrens voor alcohol naar 18
Sinds 1 januari 2014 staat in de Drank- en Horecawet dat je geen alcoholhoudende dranken mag verkopen aan jongeren jonger dan 18 jaar. Voorheen was de leeftijdgrens vastgesteld op 16 jaar. De overheid heeft deze wet veranderd, om jongeren te beschermen tegen de schade die alcoholconsumptie kan veroorzaken. Wanneer een café binnen één jaar tijd drie keer wordt ‘betrapt’ op het schenken van alcohol aan een minderjarige dan wordt de drankvergunning van het café (tijdelijk) ingetrokken. Of de horeca hierdoor omzet misloopt is de vraag, maar zeker is dat zij goed zullen moeten opletten voor minderjarige mysteryguest, want het verliezen van de vergunning kan een café failliet laten gaan.
Accijnsverhoging op dranken
Per 1 januari zijn de accijns op alcoholische dranken en frisdranken omhoog gegaan en dat is niet voor het eerst. Het heffen van accijns heeft voor de overheid naast het genereren van extra inkomsten ook als doel om het gebruik van de middelen terug te dringen. Vanuit de horeca is er veel commentaar op de stijgingen, met name doordat in onze buurlanden de prijzen niet zo hard stijgen. De accijns op bier zou hier nu al vier keer zo hoog zijn als in Duitsland. De horeca moet de prijzen wel doorbereken aan de consument om winst te kunnen blijven maken op de dranken.
In 2013, toen de accijns ook omhoog gingen, daalde de verkoop van frisdrank en bier in cafés met 8%. Volgens het CBS waren het toen ook vooral de cafés die hun omzet zagen dalen.
Vaarwel dorstmakend bakje pinda’s op de bar
Uit verschillende hoeken wordt er geadviseerd minder zout te eten, want te veel zout is schadelijk voor de gezondheid. Slechts 20% van het zout wat we binnenkrijgen komt uit het zout wat we zelf in de keuken toevoegen. De rest komt uit het eten en drinken dat we bij de supermarkt en in de horeca kopen. De stichting NoSalt.nl adviseert de horeca daarom minder zout te gebruiken en de Koninklijke Horeca Nederland (KNH) heeft een akkoord getekend om zich in te zetten voor een gezonder productaanbod in de horeca.
In Nederland is de hashtag #zoutwatminderkunnen, afkomstig van het KNH, nog niet erg populair. Maar in New York zijn restaurants al verplicht een waarschuwing op het menu te zetten wanneer een gerecht ‘veel’ zout bevat.
De kennis die er nu is over de ongezondheid van zout komt de populariteit van het bakje zoute pinda’s op de bar niet ten goede. Zo vertelde een woordvoerder van Brand bier eerder dit jaar “Voor alleen een pilsje en pinda’s komen ze niet meer”. En juist die zoute pinda’s maken je dorstig wat de baromzet ongetwijfeld ten goede komt.
Meer saladebars en snoeptomaatjes bij de McDonald’s
De restaurants lijken niet te lijden onder de gezondheidsbemoeienis. Het is aannemelijk dat de insteek van een klassiek restaurant – een maaltijd bieden waar veel aandacht aan besteed is – beter past bij het gepropageerde gezondheidsideaal. Het concept zal daarom niet geheel over een andere boeg gegooid hoeven te worden.
Veel (eet-)cafés zullen met hun tijd mee moeten gaan om hun bestaansrecht te houden. Vooral de nieuwe ondernemingen laten een trend zien die anticipeert op het veranderende gezondheidsbesef. Zo opende SLA in 2013 haar eerste restaurant in Amsterdam en zijn ze inmiddels uitgegroeid tot een keten met zes filialen in de hoofdstad en een bezorgservice. “Guilty pleasures die geen kortstondige suikerpiek, maar juist lange powerpieken opleveren” noemen ze hun gerechten. Ze spelen daarmee handig in het huidige bewustzijn van de consument.
Zelfs de McDonald’s, waar iedereen toch vooral heen gaat voor een ongezonde snelle hap, past zijn menu, maar vooral de marketing aan. Zo meldt de site: “We bieden heldere informatie over de voedingswaarde van onze producten. En we stimuleren sport en beweging op verschillende manieren. We laten hiermee zien dat eten bij McDonald’s binnen een actieve en bewuste levensstijl past.” De HappyMeals zijn aangepast met fruit en snoeptomaatjes.
Foto: Flickr.com | Jean-Pierre Dalbéra
