Spring naar de content

Leuk zo’n referendum, zolang er geen hoge opkomst is

Afgelopen week ontvingen we onze stempassen voor het eerste raadgevend referendum op woensdag 6 april. Inzet is de ‘wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne’.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Edwin van Sas

In een WhatsApp-groep waarin ik bivakkeer plaatste een vrouw, 30, universitair opgeleid en goede baan, een foto van haar stempas met de begeleidende tekst ‘Had hier dus echt nog nooooit wat over gehoord…’.

Onder een fors deel van de bevolking leeft het referendum niet – ondanks de 450.000 handtekeningen die nodig waren om het af te dwingen. Daarnaast vallen er bij het referendum zelf een hoop vraagtekens te zetten. Gaat dit over een associatieovereenkomst of is het een stemming over Europa? Over voor of tegen de EU, Nexit of niet? Of is het een algemene uiting van onvrede, van wantrouwen tegen de politiek als geheel?

Hoe het ook zij, feit is dat er op 6 april een referendum is. Om het wantrouwen niet verder te voeden helpt het wanneer dat ordentelijk verloopt. Dat er 10 procent minder stembureaus zijn dan bij de Provinciale Statenverkiezingen van 2015 helpt dus niet. Zeker als het in een gemeente als Oldenzaal een daling van 70 procent betreft en de rechter 3 maart jongstleden oordeelt dat de gemeente dat besluit ‘in redelijkheid heeft genomen’.

In de praktijk betekent dit dat stembureaus in de Overijsselse gemeente totaal niet kunnen omgaan met een hoge opkomst. Als we die – toegegeven: zeer positief ingeschat – vergelijken met het enige referendum dat we hiervoor hebben gehad – over de Europese Grondwet, in 2005, met een opkomst van 63,3 procent – betekent dit dat er 15.650 stemmen moeten worden uitgebracht in 5 stemlokalen. Naast de langere reistijd voor de stemmers betekent dit bovendien een ongekende wachttijd. In het onmogelijke geval dat er elk uur evenveel mensen bij het stembureau aankloppen betekent dit dat er per stembureau iedere minuut bijna 4 stemmen moeten worden uitgebracht.

GeenStijl vond bovendien uit dat de norm die de Kiesraad hanteert voor het aantal kiezers per stembureau (1.200) plots van de website is verdwenen en dat die in Oldenzaal oploopt naar 5.000 per lokaal.

Plasterk verdedigde eerder het kleinere aantal stemhokjes door te stellen dat het referendum wel ‘kostenefficient’ moet worden georganiseerd. Maar als er een paar miljoen strooigeld wordt uitgedeeld voor het bedrukken van wc-rollen, hoe kan het aantal stembureaus niet op niveau worden gebracht?