DWDD, ik kan het niet langer aanzien
De buren zijn op vakantie, naar Iran – sinds het atoomakkoord van twee jaar geleden the place to be voor hipsters en backpackers. En ik pas op hun veestapel: Annie, een Pers met één oog en een hazenlip, maar o zo cute, en drie kippen.
Annie en de Kippen. Dat klinkt als het zoveelste garagebandje in De Wereld Draait Door. Obscure popgroepjes met namen als Bokoesam, Death Alley en Anus & The Maniacs. Een minuut speeltijd krijgen ze. Presentator Matthijs van Nieuwkerk kondigt ze steevast aan als Gods gift to earth (‘Hun show was een van de hoogtepunten op Noorderslag.’). Daar gedragen ze zich dan ook naar. (‘De climax lag bij onze show.’). Het optreden zelf is meestal een deceptie. Rijmelarij van de ergste soort (Bokoesam) of een slap aftreksel van het echte werk (Death Alley). Slechts zelden breekt zo’n band door – huisbands als De Kik en Chef’Special uitgezonderd.
Ook binnen het circuit begint dit inmiddels door te dringen. Abel van Gijlswijk van The Don’t Touch My Croque-Monsieur (ik verzin het niet) in januari 2015: “Ook wij zijn met ons DWDD-optreden – behalve met de trots van onze moeders en een pretentieus zinnetje in onze bandbio – geen reet opgeschoten.”
Traumahelikopter in maart 2014: “Eén keer bij DWDD spelen, hoeveel likes krijg je er dan bij? Twintig misschien?”
Verwonderlijk? Allerminst. DWDD is verworden tot één lange commercial met in de hoofdrol Matthijs van Nieuwkerk als de Don Draper van de publieke omroep. DWDD, ik kan het niet langer aanzien. Als ik het al red om rond die tijd televisie te kijken, zap ik snel door naar BinnensteBuiten op NPO 2. Al was het maar vanwege Camilla en Marieke, de twee frisse en fruitige boswachters die ons inwijden in de geheimen der natuur.
Van hiphop tot gadgets: in DWDD wordt alles regelrecht de hemel in geprezen. Sans gene. Of het nu Yvon Jaspers is die haar nieuwe servies komt aanprijzen – godzijdank door het Commissariaat voor de Media bestraft met een boete van 50.000 euro -, Halina Reijn die met Carice van Houten een boek (Antiglamour) komt pluggen of een promo van een nieuwe reeks College Tour. Een kritische noot is er niet of nauwelijks. Helemaal wanneer de gast een autoriteit is of een sterke persoonlijkheid heeft zoals Peter R. de Vries. Als een soort Yvo Nihil laat Van Nieuwkerk hem keer op keer zijn verhaal doen. Doodsbenauwd dat deze crimefighter annex politicus annex voetbalanalist annex whatever hem opnieuw en plein public in de hoek zet.
Van zijn tafelheren en -dames heeft Van Nieuwkerk nauwelijks steun te verwachten. De ergsten zijn Marc-Marie Huijbregts en – daar is ze weer – Halina Reijn. Als een soort wethouder Hekking souffleert Huijbrechts spreekstalmeester Van Nieuwkerk. Reijn (‘Ik ben me daar toch een lekker ding!’) slaat alles. Al direct na de leader wanneer de presentator zijn secondant vraagt wat hem of haar die dag is opgevallen, glijdt ze bijna kirrend en soppend van haar barkruk. Als ze al iets zegt is dat dikwijls volslagen irrelevant.
Die lijdzame houding is overigens goed te verklaren. Sinds eind vorig jaar weten we dat Huijbregts en Reijn per aflevering respectievelijk 2000 en 750 euro toucheren. Eén uitglijder of stoot onder de gordel (Arie Boomsma, Prem R.) en het is met de goedbetaalde schnabbel gedaan. Dan is de grote Van Nieuwkerk weer wel onverbiddelijk.
Gevolg van deze één uur durende bijna manische litanie aan positivisme: hyperinflatie en ergernis. Wéér een bandje dat het geluid van Coldplay weldra zal doen verstommen. Wéér een televisieprogramma dat kijkers aan de buis zal doen kluisteren. Wéér een boek dat de gedoodverfde kandidaat is voor de Libris-literatuurprijs.
Soms, heel soms kijk ik toch – een guilty pleasure, in DWDD-jargon. Naar het onvolprezen LuckyTV van Sander van de Pavert of als er groot nieuws is, het hele programma is gewijd aan dit ene onderwerp en er gasten aan tafel zitten waar je niet omheen kunt. Zoals de uitzending op de dag van het overlijden van Johan Cruijff, met Mart Smeets, Youp van ’t Hek en Frits Barend. Een mooie uitzending. Met in de hoofdrol de zichtbaar zwaar geëmotioneerde Barend – vriend van, die een hagiografie schetste van JC. Het zij hem vergeven. Maar op het eind sloeg Barend toch weer door. Met zijn glansrijke hoofdrol in de 5-0 overwinning op Real Madrid in februari 1973, de club van het centraal gezag, had El Salvador de Catalanen niet alleen hun trots teruggegeven, maar ook het einde van de dictatuur ingeluid. Dat laatste ligt toch wel iets anders. Dictator Franco overleed in 1975. Het was een andere JC die dit bewerkstelligde: Juan Carlos, de kleinzoon van de laatste koning van Spanje en Franco’s opvolger, die de democratie in Spanje herstelde.
Toegegeven, de verkiezing van het Boek van de Maand door het DWDD-boekenpanel is een doorslaand succes. Bijna alle uitverkoren boeken belanden drie jaar na dato nog steeds in de toptien van de wekelijkse CPNB-bestsellerlijst. En de verkoop van een boek als Bonita Avenue, het prachtige debuut van Peter Buwalda, kreeg pas echt momentum toen drie fans – Freek de Jonge, Sylvia Hoeks en Rick de Leeuw – bij Van Nieuwkerk aan tafel kwamen vertellen waarom zij zo onder de indruk waren van deze ontluisterende tragedie rond rector Siem Sigerius en de zijnen.
Maar lang zal het niet meer duren of ook de magie van deze jubelende recommandaties is uitgewerkt. Dan is het Boek van de Maand eenzelfde lot beschoren als Traumahelikopter en The Don’t Touch My Croque-Monsieur.
Annie en de Kippen gaan in april op tournee. Ter promotie van hun debuutelpee Chickenrun. Voor een optreden in DWDD is daarin geen plaats. Gezamenlijk hebben we – Annie, de kippen en ik, hun manager – besloten dat we DWDD boycotten. We beginnen in het kleine zalencircuit – Zaal 12 in Vlagtwedde, De Leren Lampe in Raalte, De Koster in Reusel. Die grote doorbraak komt er wel.
