Spring naar de content

Wat goede pr kunnen die ‘uitdrukkingsloze’ Drenten wel gebruiken

Vanavond keert programmaker Michael Schaap terug op de vaderlandse televisie in de hoedanigheid van de gesoigneerde VPRO-etnoloog de Hokjesman. In zijn gelijknamige programma bestudeert Schaap de subculturen en -gemeenschappen die Nederland rijk is. Zijn expeditie begint dit seizoen in de provincie Drenthe. Als dat maar goed gaat.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Kevin van Vliet

De Drent heeft een laag zelfbeeld, zo mogelijk het laagste van heel Nederland, ontdekten Schaap en zijn redactie. ‘Het wordt vaak gemaskeerd door ironie en understatement.’ De verklaring zou te vinden zijn in de sobere geschiedenis van de Noordoostelijke provincie. Nooit werd er om Drenthe gevochten, een adellijke laag kende de regio niet, en op woongenot scoorden de veen- en zandvlakten nooit hoog.

Vorig jaar zond de VPRO de historische serie De IJzeren Eeuw uit. In de derde aflevering werd een interessant stukje Drenthe-geschiedenis behandeld. Het is 1818, de verzorgingsstaat is toekomstmuziek en je mag blij zijn als er geen cholera, pest of tuberculose in je drinkwater drijft. Armoede, alcoholisme en misdaad teisteren de steden. Weldoener Johannes van den Bosch heeft een prachtidee: stuur alle paupers naar landbouwkoloniën en maak vrome boeren van ze. Zo geschiedde. Mag u raden waar dit Siberië van de Lage Landen zich bevond.

Wie zo’n tweehonderd jaar later het internet afspeurt, komt maar weinig vrolijke nieuwswaardigheden tegen over de provincie Drenthe – de jaarlijkse rubriek de Ronde van Drentheniet meegerekend. Wat moordzaken, een wolf en omstreden gaswinning, om over de stigmatiserende opmerkingen van dat arrogante geinponem uit Bekend Nederland (Hilversum, Amsterdam en omstreken) maar te zwijgen.

Aartsmopperaar Maarten van Rossem werd op nationale tv gevraagd of hij nog een goed woordje over de provincie over had. Nou, dat had hij wel: ‘Een merkwaardige provincie. Je komt uit Zwolle met de trein en rijdt dan langs Meppel, de eerste stad in Drenthe. De trein gaat langzamer rijden omdat ze daar nog niet gewend zijn aan de snelheden van het moderne verkeer. Dan loopt er een man met een rode vlag voor de trein tot je Meppel door bent. Je kijkt dan in oostelijke richting en denkt: grote God, we zijn verkeerd afgeslagen, we zijn in Siberië. Langs de spoorbaan zie je gebochelde boeren met grote puisten die manke ezels voortdrijven met karren met strobalen erin. Dan is het toch wel een grote opluchting als je in Groningen arriveert.’

Van Rossems reisverslag verbleekt overigens bij de avonturen die schrijver Yvonne Kroonenberg beleefde in het Verre Oosten en liet optekenen in HP/De Tijd: ‘Deze week was ik in Assen en daar zag ik ze weer, die primitieve mensen. In de Action. Simpele mensen met van die klassieke Drentse koppen, maar met uitdrukkingsloze ogen. Ik liep daar rond en probeerde die mensen te begrijpen, op dezelfde manier als dat ik me probeer te verdiepen in het geestelijk leven van dieren. Want als taal niet je eerste vervoermiddel is om je te uiten, omdat het je gewoon niet gegeven is om een zinnetje te zeggen, dan beweeg je je op een heel andere manier door de wereld dan wij. En dan zit ik even later bij dat clubje in het Concertgebouw moeilijke dingen over Mahler te leren en dan denk ik, denkend aan wat ik een paar uur daarvoor had gezien: iedereen noemt zich ook maar mens tegenwoordig.’

Noem het geestig, noem het cherry-picking; ik denk dat de Van Rossems en Kroonenbergen van Nederland blij mogen zijn dat het in Drenthe bij een laag zelfbeeld is gebleven. Van de eerdergenoemde ironie en understatement bleef in de affaire-Kroonenberg overigens weinig over. De T-shirts bedrukt met #ikbeneenassenaar (Geen trendsetters in Drenthe, zegt u? ‘Je suis’ avant la lettre!) vlogen na de commotie over de toonbank en niemand minder dan de Commissaris van de Koning veroordeelde de ‘volstrekt ongepaste’ uitspraken.

De Drent heeft een afkeer tegen het grootstedelijke westen van Nederland, zegt Schaap in een aankondigingsinterview met RTV Drenthe. “Ik en mijn programmamakers hebben de indruk dat de Drent zich afzet tegen het Westen. Dat gevoel kreeg ik zelf ook, aangezien ik in Drenthe als vreemdeling op bezoek kwam. Ik ben in de ogen van de gemiddelde Drent een ‘snakkerd’, een man met praatjes. En de Drent houdt niet van mensen met praatjes die het beter denken te weten.”

Hij hoopt bovendien de kijker vanavond van de Drent gaat houden. “Ik hoop niet dat de mensen boos, want het is toch ook lief bedoeld.” Oh god. Als dat maar goed gaat.