Factcheck: het is beter om géén nieuw stadion te bouwen
Het aantal zitplaatsen in het Gelredome wordt tijdens wedstrijden van Vitesse verkleind, zo maakte de club deze week bekend. Al jaren zijn de felgekleurde lege stoeltjes in het stadion een doorn in het oog van het bestuur en dus worden de bovenste rijen nu bedekt met geel-zwarte doeken, zo komt het publiek dichter op het veld en moet er meer sfeer ontstaan in Arnhem.
De NOS greep het nieuws aan om een filmpje van vlak na de opening van de Gelredome in 1998 op te duiken, daarin zei toenmalig Vitesse-voorzitter en geldschieter Karel Aalbers toch vooral heel erg te hopen dat zijn geesteskindje in Europa bekend zou komen te staan om ‘de fantastische sfeer die er hing’, meer nog dan om het technische vernuft. In retrospectief een schrijnende uitspraak.
Na een goed begin – het stadion zat in de jaren veelal vol – is er van die droom van Aalbers weinig gekomen. Sinds het seizoen 2001-2002 liep de bezoekersaantallen echter gestaag terug, dit seizoen kwamen er gemiddeld ‘slechts’ 16.534 mensen naar Vitesse kijken. Om de goede sfeer staat het stadion alleen bekend bij de fans van Marco Borsato en gereformeerde jongeren die er een dag per jaar de handen op elkaar vouwen.
Geen onverdeeld succes
De keuze voor een verhuizing wordt vaak weggehoond door supporters van betreffende club. Niet alleen bij Vitesse bleek de overstap naar een nieuw onderkomen geen onverdeeld succes. Is het niet gewoon beter om géén nieuw stadion te bouwen, daar vroeger alles beter was?
We nemen voor het gemak de opening van de Amsterdam Arena, twintig jaar geleden, als startpunt. De overstap van Ajax naar multifunctionele stadion/UFO/snelkookpan (doorhalen wat voor u niet van toepassing is) aan de rand van Amsterdam staat symbool voor de stadionwedloop die midden jaren negentig in Nederland werd afgetrapt. Gelijktijdig met Ajax, betrokken ook NAC Breda en RKC Waalwijk hun nieuwe huis. Vervolgens namen ook Vitesse, FC Twente, FC Groningen, Roda JC, AZ, ADO Den Haag, Heracles Almelo, PEC Zwolle, Fortuna Sittard en FC Oss afscheid van hun oude onderkomen.
Geslaagd of niet?
Laten we beginnen bij de echt geslaagde stadionwissels. In Alkmaar is het verschil tussen het AFAS Stadion en De Hout als dag en nacht. Het oude stadion, waar naar verluidt bruin water uit de douches kwam, werd ingewisseld voor een ruimer, gelikt exemplaar aan de rand van de stad en daar zijn maar weinig kanttekeningen bij te plaatsen. Heracles Almelo heeft in het Polman Stadion een prachtig onderkomen, zeker na de verbouwing vorige zomer. PEC Zwolle zette de weg naar boven in na de bouw van het IJsseldelta Stadion. NAC Breda mag dan gedegradeerd zijn, zelfs in de Jupiler League zit het Rat Verlegh Stadion veelal vol en is de sfeer uitmuntend.
Dan is er een groep van stadions die weliswaar tweewekelijks goedgevuld zijn, maar waar nog met weemoed wordt teruggedacht aan hoe het ooit was. Het Zuiderpark sprak meer tot de verbeelding dan het Kyocera Stadion. De Euroborg is misschien functioneler dan het Oosterpark, het voelt toch een beetje alsof je in een gymzaal zit. De Meer was zonder enige twijfel te klein voor Ajax, maar echt in het hart gesloten is de Arena nooit, het is de vraag of een naamswijziging daar verandering in kan brengen. Er is qua uiterlijk niets mis met het Parkstad Limbug Stadion, maar toeval of niet, zo goed als op Kaalheide presteerde Roda JC nooit meer.
En dan blijven er nog een paar clubs over die hun geld misschien beter ergens anders in hadden kunnen investeren, of in ieder geval betere keuzes hadden moeten maken. Het verhaal van Vitesse is bekend. FC Twente werd weliswaar kampioen in de mooie Grolsch Veste, de (ver)bouw(ing) kostte ook een smak geld, en dat bleek er eigenlijk niet te zijn. Sinds Fortuna Sittard eind vorige eeuw de nieuwe woning betrok is het in rap tempo bergafwaarts gegaan met de club uit Zuid-Limburg. Dat er überhaupt voetbalstadions zijn gebouwd en profvoetbal wordt gespeeld in Waalwijk en Oss, is op zich al bijzonder, bewijzen ook de gemiddelde bezoekersaantallen: 2.124 en 1.715 gemiddeld per thuiswedstrijd.
Toch kunnen we niet concluderen dat de overstap naar een nieuw stadion per se een slecht idee is, die geluiden komen vaak voort uit nostalgie. De vraag is hoe de clubs er voor hadden gestaan wanneer zij in hun verouderde, vaak te kleine stadions waren gebleven.
