Spring naar de content

Arib, Heymans en het wantrouwen in politiek en journalistiek

Dit weekend las ik met groot plezier Pluche, de politieke memoires van Femke Halsema. In het vlot geschreven boek legt ze uit hoe zwaar het politieke ambt is: een relatie onderhouden en een rol in een gezin spelen zijn vrijwel niet te combineren en vragen zeer grote offers. Het meest raakte me hoe wantrouwen een tweede natuur wordt als politicus én als journalist. Mensen zeggen nooit zomaar iets, overal moet je wat achter zoeken. Halsema beschrijft mooi hoe ze nog steeds bezig is om daar helemaal van los te komen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Edwin van Sas

Daarnaast maakt het boek duidelijk hoe beeldvorming werkt en het een stempel drukt op het politieke bedrijf. Politici kiezen er regelmatig voor om niet te doen wat ze denken dat het beste is omdat het (partij)imago eronder leidt – met alle electorale schade van dien. Het beroep van volksvertegenwoordiger is in de praktijk regelmatig meer partijvertegenwoordiger of ‘je eigen hachje redden’.

Volstrekt begrijpelijke keuzes kunnen op hun beurt in een frame terechtkomen dat het tegenovergestelde effect resulteert. Je uitleg wordt geïnterpreteerd op een manier die je niet hebt bedoeld, of worden suggestief weergegeven. Subtiele en minder subtiele vooringenomenheid van journalisten kunnen een politicus probleemloos in een kwaad daglicht stellen en andersom lijdt het continue lekken en spinnen ertoe dat Haagse journalisten de spreekpop worden van politici en woordvoerders. Een nare wurggreep die het wantrouwen verder voedt – van beide zijden.

Dit weekend schreef RTL Nieuws-verslaggever Jos Heymans – tevens voorzitter van de Parlementaire Pers Vereniging (PPV) en oud-bestuurslid van perscentrum Nieuwspoort – een scherpe column over Kamervoorzitter Khadija Arib, waarin haar personeelsbeleid kritisch wordt geanalyseerd. Ze heeft in 100 dagen drie mensen eruit gewerkt. Omdat ze van de VVD zijn. Of zoiets.

Het stuk deed denken aan de manier waarop fractievoorzitters eerder anoniem aan de stoelpoten van VVD-Kamervoorzitter Anouschka van Miltenburg zaagden, met als verschil dat zij haar functie als voorzitter niet goed uitvoerde. Hier gaat het om personeelsbeleid. Dat is, hoewel er persoonlijke drama’s achter schuil gaan, niet van invloed op het democratische proces in de Kamer.  Als je intensief met mensen moet samenwerken kan ik me bovendien voorstellen dat je mensen met wie die samenwerking niet goed verloopt vervangt. Enkele passages uit de kolom van Heymans:

“Eén ging er vrijwillig, drie anderen zijn door Arib aan de kant gezet; medewerkers met een VVD-voorliefde. Of op z’n minst een Van Miltenburg-voorkeur. De woordvoerster van Arib is nog wel in functie; zij is een PvdA’er. […] Bronnen bevestigen het omstreden optreden van de voorzitter; anoniem, want zij vrezen de lange arm van Arib. […] Arib is, als je niet tot haar personeel behoort, vriendelijk, aardig en charmant. Maar het is schone schijn.”

Heymans, als voorzitter van de PPV het boegbeeld van het Haagse journaille, heeft geen wederhoor gepleegd met Arib bleek maandag bij Pauw. Arib zei dat ze niemand heeft ontslagen (Heymans: dat heb ik ook niet beweerd, ik had het over ‘aan de kant zetten’) en de woordvoerster van Arib blijkt geen lid van de PvdA te zijn (overigens heeft Heymans het woord lidmaatschap niet gebezigd). Daarbij kreeg ik ook de indruk dat Jeroen Pauw had afgesproken dat hij het onderwerp wel zou behandelen (anders zou hem dat op grote kritiek komen te staan) maar dat hij zich ook niet de doorvragende kritische journalist toonde die het naadje van de kous wilde weten. Voor het eerste interview met de nieuwe Kamervoorzitter was ongetwijfeld hard gelobbyd.

Heymans levert erg weinig hard bewijs. Ook brengt RTL het niet als nieuws, maar wordt de kwestie in een persoonlijke column verwerkt, waardoor – of je het wil of niet – de indruk ontstaat dat er mogelijk meer dan toevallig journalistiek uitzoekwerk wordt beschreven nadat Heymans toevallig in de gang liep waar het Presidium huist en waar hij toevallig zag dat de naambordjes waren veranderd. Daarmee is niet gezegd dat de kritiek van Heymans verzonnen is of uit de lucht gegrepen: door de zwakke ondervraging bij Pauw is er nog steeds niet duidelijk welke rol Arib speelde bij het vertrek van drie à vier medewerkers.

Waar journalisten en politici wantrouwend zijn als ze informatie krijgen toegespeeld, geldt dit (inmiddels) ook voor het lezerspubliek. In de reacties onder het artikel op de RTL-site wordt dat wantrouwen naar zowel Arib als Heymans verwoord, hoewel de kritiek op Heymans overheerst. Er zijn alleen verliezers.

reacties column heymans1 reacties column heymans2 reacties column heymans3