Spring naar de content

Alberto Stegeman en de sensatie om niets

Een trotse tweet van Alberto Stegeman, afgelopen vrijdag: ‘Nieuws: Nieuw lek in systeem OV-chipkaart. Ik reis al maanden gratis met de trein. D66 stelt Kamervragen. Zondag in #undercoverinnl’.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Rick Stet

U kent Alberto Stegeman waarschijnlijk wel. Zo niet: Alberto is een (zelfverklaard) onderzoeksjournalist die zijn geld verdient bij SBS6. Dat doet hij met het programma Undercover in Nederland, waarin hij maatschappelijke problemen aan de kaak stelt, uiteraard met behulp van de verborgen camera. Soms doet Alberto een pruik op, als hij écht niet herkend mag worden.

“Er is in het verleden veel te doen geweest over de OV-chipkaart,” opende Stegeman zondagavond zijn item (hier terug te zien) dat naar eigen zeggen het predicaat ‘nieuws’ verdiende. In het vervolg van zijn introductie gebruikte de presentator de woorden ‘wassen neus’, ‘keer op keer’, ‘faalde’ en ‘tipgever’. De toon was gezet.

De tipgever bleek Alexander van Dijl, die volgens Stegeman wist van een ‘beveiligingsprobleem’ bij de OV-chipkaart. “Vertel,” zei Stegeman die zijn informant ontving in zijn auto, net als in de film. “Het betekent dat je feitelijk gratis kunt reizen,” zei Van Dijl. De presentator was geschokt. “Kan iedereen dat doen?” Iedereen bleek het te kunnen doen.

“Heb jij je OV-chipkaart bij je? Mag ik ‘m eens zien?”

Stegeman constateerde dat het een gewone OV-chipkaart was, met de echte naam, geboortedatum en foto van de man die bij hem in de auto was komen zitten. “Met deze pas zegt hij al jaren gratis te kunnen reizen,” verklaarde Stegeman nog maar eens in de voice-over.

De tipgever legde uit hoe hij de NS al jaren om de tuin leidde: hij liet het abonnement Kids Vrij van een niet bestaand kind op zijn pas zetten. Nu wilde Stegeman het wel een keertje zien. “We staan bij het station, dit is jouw OV-chipkaart, op naar het bewijs!” Terwijl de presentator nog maar een keer vertelde wat hier aan de hand was, zag de kijker de poortjes echt opengaan. “Nou dat ging gemakkelijk, en zo gaat dat dus altijd? Bliep-bliep, geen controle en dan loop je gewoon door.”

Toen de twee elkaar een periode later opnieuw ontmoetten werkte de Kids Vrij-methode niet meer, maar de tipgever zou de tipgever niet zijn als hij alweer een nieuw lek had gevonden. Nu spraken ze buiten af, voor een muur vol met graffiti. Alleen de lange jassen en de overdracht van een koffertje ontbraken. Van Dijl reisde alweer een maand gratis, nu doordat hij valse gegevens had opgegeven én een vals buitenlands rekeningnummer.

Het werd voor Stegeman tijd om de proef op de som te nemen. De presentator liet een collega met een NS-medewerker bellen om een abonnement af te sluiten, zo nu en dan gaf hij een aanwijzing. “Ik laat mijn collega een willekeurig adres in Nederland, een naam en geboortedatum noemen die volledig verzonnen zijn (-) Dan herhaalt de NS-medewerkster niets vermoedend alle ridicule informatie die wij zojuist hebben verstrekt. En dan is het enkel nog zaak een willekeurig buitenlands bankrekeningnummer en een fake emailadres door te geven.”

Een paar maanden later trekt Stegeman naar Amsterdam Centraal om zijn pas met gratis abonnement te testen. Het werkt. “Nou, hoe makkelijk wil je het hebben. Dat betekent dat ik kris kras door Nederland kan reizen zonder iets te betalen,” concludeerde de presentator. Er klonk een spannend muziekje toen Stegeman door een verborgen camera werd gefilmd in een sprinter.

D66-kamerlid Salima Belhaj zei geschokt te zijn. “Het is gewoon ongelooflijk vreemd om dit te constateren, nadat er zoveel discussie is geweest over de OV-chipkaart. Het is mijn taak als volksvertegenwoordiger om hier vraagtekens bij te zetten.” Ze kondigde aan de verantwoordelijke minister, Melanie Schultz van Haegen, erover aan de tand te voelen.

Bij het slot van het item bleek hoe groot het probleem was dat het programma had aangekaart. De NS stelde in een verklaring in de cijfers te zijn gedoken: er waren negen soortgelijke vormen van oplichting in het systeem gevonden, op 1,7 miljoen abonnementen.

Daarna ging Alberto met een verborgen camera achter een viespeuk aan.

Onderwerpen