Spring naar de content

Het gevaar van het verkeerde gebruik van Jood en zionist

Sadiq Khan staat voor een fikse eerste klus als de nieuwe burgemeester van Londen. De politicus van Labour zit amper een week op zijn troon en moet nu al gevaarlijk puin gaan ruimen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jessy de Cooker

Labour – de partij van Khan en regeringspartij onder Tony Blair en Gordon Brown tussen 1997 en 2010 – schudt al enkele weken op haar grondvesten door uitspraken van Ken Livingstone, een voorganger van Khan. Hij zou in een interview antisemitische uitlatingen hebben gedaan. Hij zei tegenover de BBC dat Nazileider Adolf Hitler in 1932 voor een verhuizing van Joden pleitte naar het gebied dat nu Israël is. “Hij steunde het zionisme voordat hij doordraaide en uiteindelijk zes miljoen Joden vermoordde,” zei de oud-burgervader er even later bij.

Labour en antisemitisme
Het hak was daarna van de dam. De ene na de andere coryfee werd er met de nekharen bijgesleept. Beschuldigingen van antisemitisme binnen de Labour-partij en daarbuiten kwamen tot ontbranding. Zelfs tot het punt dat de nieuwe voorzitster van de Britse studentenbond onder vuur kwam te liggen, nadat bleek dat ze had opgemerkt dat ze weigerde om IS te veroordelen en de Universiteit van Birmingham onder meer beschreef als een zionistische buitenpost.

Ook Labour-leider Jeremy Corbyn kwam er niet ongeschonden vanaf toen bleek dat liefst 50 leden van de partij zijn geschorst na het maken van antisemitische uitspraken. Zoals het Lagerhuislid Naz Shah, zij stelde voor om Israël  ‘op te heffen en te verplaatsen naar de Verenigde Staten’. Ze ging in het Britse Lagerhuis diep door het stof voor deze opmerking.

Anti-zionist of antisemiet?
Maar zoals bij iedere discussie is the devil in the details. Want wat is het nu het verschil tussen een anti-zionist en een antisemiet? De twee termen zijn de afgelopen weken veelal door elkaar en verkeerd gebruikt. Neem de zaak rond Kadim Hussain. De voormalige burgemeester van Bradford wilde op zijn Facebook het punt maken dat de wereld wegkijkt van de miljoenen doden onder Afrikaanse slaven door de eeuwen heen. Maar hij zette zijn argument kracht bij door het te hebben over de in zijn ogen te grote focus op Anne Frank en de ‘andere zes miljoen zionisten die door Hitler zijn vermoord’.

Met deze uitspraak verwisselt Hussain foutief het woord ‘jood’ door de term ‘zionist’ en suggereert hij dat de Holocaust een mindere misdaad is dan de slavernij. Hussain vervangt de term jood – iemand die het jodendom actief beleid – voor het politiek geladen zionist, wat neerkomt op iemand die de joodse staat Israël steunt. Een jood hoeft geen zionist te zijn en een zionist geen jood. Maar onverdraagzaamheid en polarisatie komen nu eenmaal met de nodige woordspelletjes.

Taalkundig spel
Een studie van de Nederlandse onderzoekers Paul Sniderman en Louk Hagnedoorn bewijst dat Nederlanders die bevooroordeeld zijn richting Moslims de termen ‘Turk’ en ‘Moslim’ door elkaar gebruiken. En ook in Engeland woedt er een tweestrijd, waarin er sprake is van een linguïstische cocktail. Het kamp-Livingstone vindt dat je als anti-zionist niet direct een antisemiet bent. Hij staat daarin lijnrecht tegenover zijn partijgenoot Michael Levy, die in Newsnight van de BBC stelde dat er kritiek mag zijn op de staat Israël. “Maar antisemitisme – en het gebruik van de term zionist als een vorm daarvan – mag niet worden getolereerd.”

De emoties lopen hoog op, maar de twee termen moeten goed uit elkaar gehouden worden. Partijleider Corbyn kreeg veel kritiek over zich heen, vooral omdat hij aarzelend optreedt wanneer kritiek op Israëls politiek verandert in antisemitisme. Hij en Sadiq Khan, als burgemeester van Engelands hoofdstad, staan voor een belangrijke taak. Het antisemitisme in hun partij oplossen en zorgen dat de twee termen gescheiden blijven en op de juiste manier gebruikt worden.