Factcheck: de Chinees die 256 jaar werd, en andere leeftijdmythes
Op je zeventiende jok je je leeftijd nog weleens naar boven om de kroeg in te komen. Maar op een gegeven moment stop je daarmee. Toch zijn er door de jaren heen onwaarschijnlijke parallellen te trekken met bovenstaand voorbeeld. Een factcheck over de mythes over leeftijd.
Rond leeftijden gaan er de meest vreemde urban myths. Neem het onwaarschijnlijke verhaal van Li Ching Yuen. De Chinees zou liefst 256 jaar zijn geworden. Op zijn sterfbed zou de – als we de bronnen moeten geloven – in 1677 geboren Li zijn geheim hebben verklapt. Hij zou vanaf zijn tiende levensjaar speciale kruiden en gojibessen uit de Chinese bergen eten en ‘een rustig hart houden’.
Li Ching-Yuen, 1933 pic.twitter.com/bGMgEdvh1i
— Miles J Davis (@flyerrrmilesJ) 15 mei 2016
23 huwelijken
Vlak voor zijn dood in 1933 kwam hij dankzij interviews in The New York Times en bijdrages in The Evening Independent in het wereldnieuws. Li zou op zijn 71ste in dienst van het Chinese leger zijn gegaan om daar decennialang gevechtstechnieken te leren aan soldaten wie hij de overgrootopa zou kunnen zijn. Hij leefde tot 1933, overleefde 23 huwelijken en kreeg 180 kinderen. Het klinkt allemaal te uniek en te mooi om waard te zijn. Leeftijdsmythes ontstaan op verschillende manieren, concludeert een groep onderzoekers van de Universiteit van Boston in 2010. De religieuze en spirituele waarde van een ouderling kan heel belangrijk zijn. Zo zou Abraham volgens de Bijbel de nobele leeftijd van 175 hebben gehaald en zouden verschillende Japanse keizers aan leeftijdsinflatie hebben gedaan. Een hogere leeftijd betekent vaak meer ervaring en meer aanspraak op macht.
Dorpsoudste van 134 jaar
Maar het is niet alleen de elite die hierin meegaat. Veel Afrikaanse stammen kennen een dorpsoudste die prachtige verhalen over vroeger kan vertellen en veel wijze lessen en gebruiken in stand houdt. De Zuid-Afrikaanse Mokolo Temo beweerde in 1988 dat ze de langstlevende dorpsoudste in Afrika was. Ze zou op 4 juli 1874 zijn geboren en stierf pas in 2009 op haar naar eigen zeggen 134ste.
Leeftijd als propagandamiddel
Het lange leven is door de geschiedenis heen ook een verfijnd propagandamiddel gebleken, waar de Sovjet-Unie wel raad mee wist. Zo zou de Azerbeidzjaanse Shirali Mislimov volgens de Sovjets in 1973 gestorven zijn op 168-jarige leeftijd. Ook zijn 148 jaar oude landgenoot Mahmud Eyvazov zou profiteren van het betere leefklimaat in de Russische Kaukasus. Je kon volgens de propagandamachine langer leven in de Sovjet-Unie dan in de Verenigde Staten, dus kon er maar één de betere natie zijn: moedertje Rusland. Alleen kunnen mensen wel zo oud worden? De gemiddelde levensverwachting van de mens ligt volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO gemiddeld op 71.4 jaar.
Je kunt het oudst worden in Japan. Daar is de gemiddelde levensverwachting 83.7 jaar. De Japanners worden daarmee bijna twee jaar ouder dan ons Nederlanders (81.9 jaar). De oudste Japanse Nabi Tajima (115 jaar) wint het met vijf jaar van de oudste nog in leven zijnde Nederlandse: de 110-jarige Geertje Kuijntjes. Hun leeftijd is geverifieerd door de Gerontology Research Group, een Amerikaanse onderzoeksgroep gespecialiseerd in leeftijdsmythen. Ben je niet gecheckt door de GRG, dan wordt je niet opgenomen in hun lijsten.
Volgens de cijfers van de onderzoeksgroep zijn er op dit moment 50 supereeuwlingen, oftewel mensen van 110 jaar of ouder. Daaronder zitten 48 vrouwen en twee mannen. Andere onderzoeken, zoals deze van het Institute for Biology, houden het in 2014 zelfs op 74 supereeuwlingen. De oudste op dit moment levende mens is de Italiaanse Emma Morano-Martinuzzi. Ze werd op haar 116de verjaardag uitgebreid gefeliciteerd door het GRG.
Het officiële leeftijdsrecord staat volgens het GRG en het Guinness Book of Records op naam van de Jeanne Louise Calment. De Française leefde liefst 122 jaar en 164 dagen. Ze maakte de twee wereldoorlogen en een wereld zonder auto’s mee. (Op de kopfoto overhandigde het Guinness Book of Records, in 2012, de eer over aan de Japanse Jiroemon Kimura, toen 115 jaar oud.)
China zegt ‘ja’, Boston niet
De 256-jarige Li wordt dus niet erkend door de officiële instanties. Volgens Chinese onderzoeken klopt zijn verhaal – uiteraard – wel. In de jaren twintig van de vorige eeuw zou de Chinese legergeneraal Yang Sen hebben bekrachtigd dat Li toen de tweehonderd allang gepasseerd zou zijn. De onderzoekers van de Universiteit van Boston zijn niet zo zeker. Zij factcheckten duizenden leeftijdsclaims tussen 1980 en 2009. Van de 3029 onderzochte claims bleken er slechts 622 (20,5 procent) te kloppen. Van de 219 personen die beweerden ouder dan 116 jaar oud te zijn, bleken er twee (amper 0,9 pocent) ook echt zo oud te zijn.
Het oude leven intrigeert, en is vaak – onterecht volgens de onderzoekers uit Boston – het middelpunt van media-aandacht. Maar over het algemeen is het niet of amper te controleren. Afgaande op de officiële cijfers van het GRG, de Universiteit van Boston en het Guinness Book of Records is er nooit iemand ouder geworden dan 122. Maar u kunt ook de Chinese onderzoekers – en dus de mythevorming – geloven.
