Erkenning van genocide zet relatie Turkije-Duitsland op scherp
De relaties tussen Berlijn en Ankara zijn in lange tijd niet zo gespannen geweest. Door de grootste vluchtelingencrisis op het Europese vasteland sinds de Tweede Wereldoorlog en de daaropvolgende vluchtelingendeal tussen de EU en Turkije, moeten beide landen wel met elkaar samenwerken, maar van harte gaat het allemaal niet.
En toen was daar een paar weken geleden Erdogan-gate, die gooide al flink wat roet in het eten en dwong Merkel tot concessies omtrent de vervolging van de Duitse komiek Jan Böhmermann door de regering-Ankara. Er is echter één ding dat Erdogan nog bozer kan maken, en laat dat nu juist datgene zijn wat de Duitse regering vandaag deed: het erkennen van de Armeense genocide.
Het Duitse parlement stemde in met een resolutie om de gedwongen verdrijvingen, dodenmarsen en vervolging van etnische Armeniërs in het toenmalige Ottomaanse rijk te erkennen als genocide – hetgeen in ons land vorig jaar officieel gebeurde. In totaal kwamen er zo’n anderhalf miljoen Armeniërs en leden van andere christelijke minderheden om in 1915 en 1916. Tot op de dag van vandaag kwam de Turkse regering niet verder dan het benoemen van deze volkerenmoord als een ‘historische vergissing’.
Het erkennen van de Armeense genocide door de Duitse regering komt op een ongemakkelijk moment en zet de precaire relaties tussen de twee landen nog eens extra onder druk. Diplomatieke stappen volgden al. Zoals dat in dit soort situaties gaat, worden er ambassadeurs ontboden en/of op het matje geroepen, en wordt er vanuit Ankara stevige taal richting de Duitsers geslingerd. Zo beweerde de Turkse premier Binali Yildirim dat het Duitse parlement door een ‘racistische Armeense lobby’ op het verkeerde been was gezet.
Het is nu vooral de vraag hoe Turkije gaat reageren op de erkenning door de Duitsers. Voor zowel de Armeniërs als de Turken is het erkennen dan wel het ontkennen van de volkerenmoord een onderdeel van de eigen identiteit geworden. De Turken, als opvolgers van het Ottomaanse Rijk, zien het als simpelweg onmogelijk dat zij van zoiets verschrikkelijks beschuldigd kunnen worden.
Het kan ook zomaar dat de Duitse erkenning slechts een hoop geschreeuw en weinig wol veroorzaakt. Turkije vindt zichzelf in een positie waarin het zich slecht kan veroorloven nog meer landen tegen zich in het harnas te jagen. Want terwijl Berlijn-Ankara regelmatig kiften, is er nog steeds dialoog tussen de twee landen. Een ander verhaal is Rusland, dat sinds het neerhalen van een Russische straaljager door de Turkse luchtmacht regelmatig dreigt met represailles. Wat dat betreft kan Turkije iedere ‘vriend’ die het nog heeft maar beter koesteren, en zitten Berlijn en Ankara nog wel even met elkaar opgescheept.
