Sacha de Boer: ‘Ik wil zélf de wereld in trekken’
Fotografe en oud-NOS-presentatrice Sacha de Boer reisde in juni af naar Colombia, om voor Nespresso het productieproces van koffie vast te leggen. Het leverde prachtige beelden op. HP/De Tijd sprak De Boer over haar ervaringen.
Hoe heb je de tijd in Colombia ervaren?
“Een van de bijzondere voordelen van fotograaf zijn is dat je ergens in kunt duiken en dat je je nieuwsgierigheid kunt bevredigen. Je hebt je camera als excuus. Naar mijn mening zijn er twee manieren van fotograferen: regisseren of registreren, en het tweede heb ik vooral gedaan in Colombia: als een fly on the wall vastleggen. Ik was echt een kind in een snoepwinkel. Je weet wat het uiteindelijke product is maar je hebt geen kennis van alles wat er aan vooraf gaat. Dat er bijvoorbeeld in elke bes twee bonen zitten, dat wist ik gewoon echt niet. De eerste keer dat een boer zo’n besje openmaakte en die twee kleine koffieboontjes kwamen er uit, dat riep een soort kinderlijk enthousiasme in me op.”
Heb je goed in beeld kunnen brengen wat het koffiemerk doet in Colombia?
“Mijn opdracht was om mijn visie te laten zien op het werk en leven van koffieboeren in Colombia. Ik wist dat de foto’s gebruikt zouden worden voor een expo. Ik was vrij om mijn werk te doen en ik had geen marketingteam bij elke foto in mijn nek. Ik had dus geen artistieke restricties, en dat vond ik ideaal. We hebben samen een selectie van alle foto’s gemaakt en Nespresso wilde natuurlijk vooral het verhaal over koffie vertellen, ik vooral van de mensen achter het productieproces. Dat is gelukt.”
“De vrouw op deze foto heeft veel spanning en gelatenheid in haar blik. Ik vond het heel belangrijk dat deze foto er in zat. Er staat namelijk geen enkele koffieboon op maar het gaat wel over koffie. Zij is een koffieboerin die naar de markt gaat om haar koffiebonen te laten keuren. Daar krijgen de mensen te horen of die zak koffiebonen wel of niet gebruikt gaat worden voor Nespresso, zij is dus in afwachting van dat oordeel.”
Valt er nog eer te behalen als koffieboer in Colombia?
“Ik vind van wel, het is een heel ambachtelijk beroep. Het is een proces met heel veel stadia, waarin zij begeleid worden door landbouwspecialisten. Dat vind ik mooi om te zien, het is echt een samenwerking en dat vind ik fijn. Ze staan er niet alleen voor. Nespresso zorgt goed voor de boeren, en dat merk je ook aan de boeren zelf. Ze zijn heel trots dat ze voor Nespresso mogen werken, dat vond ik best ontroerend. Ze praten er over alsof het de hoofdprijs is.”
Wat voor indruk heeft dat op je achtergelaten?
“Dat ze heel gepassioneerd zijn, de koffieplanten zijn een soort baby’tjes voor ze. Het is een heel intensief maar mooi proces waar deze boeren mee te maken hebben. Ik probeer zelf zo duurzaam mogelijk te leven, en dat doen deze boeren ook. Je hebt een centrale molen waar de koffiebonen uit de besjes gehaald worden. Daar wordt heel veel water bespaard. Koffieboeren gebruiken al gauw 25 liter water voor een kilo koffie, bij deze boeren gebruiken ze maar 11 liter water voor een kilo.”
“De mensen op deze foto zijn de hele dag bezig geweest met het plukken van koffiebessen. De emmers naast de vrouw zijn helemaal volgeladen met die bessen. Het is een heel intensief en zorgvuldig proces waar deze mensen mee bezig zijn. Ze mogen namelijk alleen de rode besjes plukken. De groene en gele bessen zijn nog niet rijp, dus die worden nu nog niet geplukt. Als het machinaal zou gaan wordt alles van de tak gerist, en moet je dus de groene en gele weggooien. en dat is natuurlijk zonde.”
“Deze foto vind ik erg mooi, het zijn twee zussen en een dochter die staan hier te koken. Vooral de visjes aan de lijn vind ik prachtig, dat maakte me echt aan het lachen. Ze staan heel zen te koken, ik ben hier binnengeslopen dus ze hadden niet door dat deze foto gemaakt werd, daardoor poseren ze niet en zijn ze helemaal in hun eigen moment. Het meisje dat zo lekker bij haar moeder hangt en de lichtinval vind ik erg mooi. Zo’n foto als deze vertelt echt een verhaal, en iedereen kan het er uit halen.”
Is dit waar je hart ligt?
“Ja, heel erg. Ik ben van jongs af aan al met fotografie bezig geweest. Ik had voor het eerst een camera in mijn handen toen ik acht was en we naar Artis gingen. Ik kon Artis gewoon mee naar huis nemen, dat vond ik echt geweldig. Tijdens mijn studie ben ik in de journalistiek terecht gekomen, dat slokte me echt op. Daardoor had ik voor fotografie geen tijd. Toen ik begon met het achtuurjournaal kwam die tijd weer een beetje, toen realiseerde ik me ook dat ik dit fulltime zou kunnen doen en toen was de geest uit te fles. In plaats van vertellen in een saaie studio in Hilversum wat er allemaal gaande is in de wereld, kon ik zélf de wereld in trekken. Ik voel me heel prettig bij het vele reizen, ik kan heel goed uit een koffer leven.”
De tentoonstelling van Sacha de Boer is voor Nespresso-clubleden te zien in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. Daarnaast is er een mini-documentaire over haar ervaringen gemaakt, met de naam De Boer & de boer. De eerste aflevering wordt 25 juli uitgezonden op 24Kitchen om 19.30 uur, op Discovery Channel om 19.40 uur en op 26 juli op National Geographic Channel om 19.00 uur.
