De burgerij keert zich af van de politiek, zoals Van Mierlo voorspelde
Geert Wilders (PVV) strijdt in de Tweede Kamer al jaren tegen de politieke elite, en ook Tunahun Kuzu en Selçuk Öztürk (DENK) trekken sinds kort ten strijde tegen het establishment. De nieuwste frontsoldaten, overgestapt vanuit het mediavak: ‘oud- en teleurgestelde VVD-stemmer’ Jan Roos voor VNL en Thierry Baudet namens Forum voor Democratie. Laatstgenoemde belooft ervoor te zorgen dat de kiezer ‘zélf het heft in handen kan nemen’. De burgerij lijkt zich in toenemende mate af te keren van de politiek. Precies zoals Hans van Mierlo, grondlegger van democratenpartij D66, begin jaren negentig voorspelde.
Van Mierlo was te gast in het latenightprogramma I.S.C.H.A. van Ischa Meijer, en werd gevraagd naar de komende verkiezingen, in 1994, waarbij D66 24 zetels bemachtigde. Meijer voelde Van Mierlo flink aan de tand, waarna de fractievoorzitter bevlogen vertelde over de historische ontwikkelingen sinds de ontzuiling.
‘Als de verbanden die tot nu toe onze maatschappij bij elkaar hebben gehouden, in dat andere stelsel, dat zuilenstelsel, als die wegvallen, dan moet je in een democratie zoeken naar zo direct mogelijk verbranden tussen degenen die over die mensen gezag en macht uitoefent, en de mensen zelf. En als je dat niet doet, dan zal die burgerij zich langzamerhand afkeren van die politiek.’
‘Mensen hebben ten opzichte van elkaar hun verhoudingen gewijzigd, dat ze niet meer in groepen tot elkaar bestaan, en ook niet meer door politici worden aangeroepen als zijnde lid van die groep, maar dat mensen zijn, zoals dat heet, geïndividualiseerd. Dat geeft de politiek grote problemen, want de politicus bestaat bij de gratie van het feit dat hij een groep aanspreekt. En de reden waarom de politiek nu in de problemen zit, is onder andere dat de groep aan het wegvallen is. En dat de mensen zich niet meer binnen een groep laten aanspreken.’
De D66 richtte zich niet uitsluitend op katholieken of protestanten, en kreeg destijds het verwijt niet geworteld te zijn in de samenleving, in tegenstelling tot de CHU, de KVP en de PvdA.
Van Mierlo begon zijn carrière als journalist bij het Algemeen Handelsblad, en klom als ‘democraat’ op naar de politieke elite. Pas in 1998 verliet hij de politiek en kreeg hij de eervolle titel minister van staat.
Roos en Baudet kunnen blijven dromen.
